په مختلفو اديانو کي روژه نيول ـ انځوريز راپور

په نړۍ کي ډير انسانان د دينې عقېدې پر اساس روژه نيسي. د دغو کسانو مقصد په روژه نيولو سره خپل عقيدوي فريضه پوره کول وي او نه دا چي د روغتیايي دلايلو پر اساس دغه پرېکړه وکړي. په ځينو اديانو کي د روژې نيولو احکام يا اصول بېل دي. په ځينو اديانو کي په ښکاره توګه روښانه وي چي پر څه شي ممانعت دی او په بعضو اديانو کي روژه نيونکی تر زياتي اندازې خپله د روژې اصول تفسير کولای سي.

د عيسويانو د عقيدې له مخي عيسی ع په عام محضر کي د خپل دين تر تبليغ پېلولو مخکي دښت ته ولاړ او هلته يې ۴۰ ورځي روژه ونيوله. د عيسی ع په شان نورو ديني مخکښانو هم د روژه نيولو له پاره خلوت انتخاباوه. د بېلګي په توګه موسی ع په سينايي کي او محمد ص د حرا په غار کي په يوازيتوب کي عبادت کاوه او روژې يې نېولې.

په نژدې ټولو اديانو کي روژه د نورو عباداتو سره مل وي. په عيسوي دين کي بايد پېرويان د روژې پر وخت زيات عبادت او دعاوي او الله ته نژدېوالي تلاښ وکړي. خو په عيسوي دين کي روژه زياتي آزادۍ هم لري: روژه نيوونکی کس پخپله پرېکړه کوي چي له څه شي څخه پرهېز کوي. ځيني د روژې پر وخت صرف الکهولي مشروبات پرېږدي او بعضي بيا د خوږو شيانو، سګريټو، تلويزيون کتلو او يا ورته نورو څيزونو څخه پرهېز کوي.

د کاتوليکي مذهبه عيسويانو له پاره له «ايره چهارشنبې» څخه بیا تر ايستر پوري د روژې وخت وي. د خپلو ګناهونو د بخښنې غوښتنې په مقصد روژه نيونکي په سمبوليکه توګه پر خپل مخ ايرې پاشي. په دې ترڅ کي کاتوليکي عقيده لرونکي پر تندي په ايرو د صليب نخښه هم ايږدي. عيسويان عقيده لري چي حضرت عيسی ع پر صليب د وژل کېدو څخه وروسته د ايستر په ورځ بېرته راژوندی سوی ؤ.

د عيسوي مذهب د یوناني اورتودوکس مذهب د عقېدې له مخي بيا د روژې لومړۍ ورځ له اورتودوکس ايستر څخه ۴۸ ورځي تر مخه د «پاکې دوشنبې» په ورځ پېليږي. په يونان کي د روژې دغه لومړۍ ورځ د عمومي رخصتي ورځ وي. د يونان په سويلي بندري ښار ګلاکسيدي کي د «اوړو د جګړې» دوديز مراسم هم تر سره کيږي. هغوی په دغه روژه کي له هګيو، شودو او غوړو څخه پرهېز کوي.

په کاتوليکي مذهب کي د رېفورم راوستونکي او د پروتستانت مذهب بنياد ايښودونکي مارتين لوتر په قصد سره د روژې اهميت راکم کړ. هغه ټينګار کاوه چي روژه نيسي، خو و الله تعالی ته د نژدې والي له پاره صرف عقيدې ته اړتيا وي او نه روژه. د سويس توندلاری ريفورمر اولريش څوينګلي په ښکاره توګه د روژې پېل د غوښو د ساسيج په خوړلو وکړ. خو په عصري وخت کي زياتو پروتستانت مذهبو بيا په روژه نېولو پېل کړی دی.

د اسلامي جنترۍ له مخي روژه نهمه مياشت ده. په دغه مياشت کي مسلمانان د خپلې عقيدې پنځم فرض ادا کوي او روژه نيسي. مسلمانان په دغه مياشت کي له لمر خاته څخه تر لمر لوېدو پوري نه شی خوري او نه يې څښي. د هغوی د عقيدې له مخي د ملايکي جبريل له طريقه پر محمدص د قرآن نزول هم په همدغه مياشت کي د ليلة القدر په شپه سوی دی.

په روژې مياشت کي مسلمانان د خپل روح د پاکولو له پاره روژه نيسي او عبادتونه کوي. له همدې کبله مسلمانان د قرآن پاک تلاوتونه کوي او په جماعت لمونځونو کولو تر څنګ خپل تر منځ د شته ستونزو د ليري کولو او پخلا کېدلو هڅې هم کوي. د روژې په مياشت کي مېلمه پالنه او له مسکينانو سره مرسته مهم عملونه بلل کيږي.

په اسلام کي د مسافرو، ناروغانو، ماشومانو او بل عذر لرونکو کسانو علاوه پر ټولو پېرويانو روژه فرض ده. مېرمنې په خپلو ميعادي ورځو کي نه بايد چي روژه ونيسي خو که حامله داره هم وي بيا هم ورباندي روژه فرض ده. د لمر لوېدو سره سم بايد چي روژه ماته کړله سي او کورنۍ په ګډه روژه مات سره کوي.

د يهودي دين له مخي د «پخلاينې ورځ» په نوم ځانګړې ورځ باندي بايد چي روژه ونيوله سي. د روژې په ورځ نه د څښلو اجازه سته او نه هم د خوراک يا سګريټ څکولو. د دې تر څنګ په کال کي پنځه نوري داسي ورځي سته چي يهوديان بايد پکښي روژه ونيسي. دغه پنځه ورځي د يهوديانو د تاريخ له پنځو غمګينو ورځو څخه دي چي پکښي د دويم ځل له پاره په بيت المقدس کې د معبد د له منځه وړلو د وير ورځ «تيشا باو» هم شامله ده.

بودها د منځنۍ لاري ښوونه کوله. بودايانو نه د ځان وږي کولو او نه هم تر اندازې زيات خورک کولو ملاتړ کوي. له همدې کبله په دغه دين کي د روژې احکام نسته چي پېرويان په روژه نيولو مکلف کړي. خو د دغه دين پېرويان وايي چي روژه نيول د دوی سره د ميديتاسيون يا په خلوت کي د غور و فکر کولو په ترڅ کي او «رڼا» ته د رسېدو پر لاره کومک کوي. له همدې کبله بودايي راهبان د غرمې ۱۲ بجو وروسته له خوړلو پرهيز کوي.