«په کندهار کي د انسان تښتوني پيښي زياتي سوي»
۱۴۰۲ اردیبهشت ۱۴, پنجشنبه
محمدنسیم د کندهار ښار د نهمي ناحيې اوسیدونکی یو له هغو کسانو څخه دی چي د انسان تښتونو پيښو ډېرېدو اندېښمن کړی دی.
هغه وايي څو ورځي ترمخه ناڅرګندو مخ پټو وسله والو په سپينه ورځ یوه نجلۍ په عینو مېنه کي له موټره کښته کړه او بیا له څو ورځو وروسته په داسي حال کي وموندله سوه، چي ویل کیږي ډېره ویرول سوې او شکنجه سوې ده. هغه زياته کړه چي په دې پرله پسې څو ورځو کي يې هم د یوشمېر ورته پېښو په اړه له ګاونډیانو او نژدې دوستانو څخه ډېري کیسې اورېدلې دي: «داسي خبري، چي واورم په خدای له ژونده مي زړه تور سي، باور وکړه اوس خپل اولادونه مکتب ته یوازي نه سم استولای. زما څخه اوس بل کار پاته دی سهار ورسره ځم او غرمه يې بیرته له مکتبه کورته راولم.»
د کندهار یو سیمه ایز خبریال چي د عبدالخالق الکوزي په مستعارنامه ځان راپيژني وايي، د روان کال د اپرېل میاشتي له ۲۸ نېټې څخه بیا د می میاشتي تر درېیمي نېټې پوري نژدې د « ۲۸» کسانو د ورکیدو خبرونه ور رسیدلې دي. الکوزی وايي، په دې ډله کي د هر عمر کسان شامل دي، خو د تنکیو ځوانانو او کوچنیانو شمېره پکښي لوړه ده: «د ځینو ورک سویو کسانو کورنیو ماته حتی د هغوی عکسونه رالېږلي.»
اړوند: «په هرات کي د انسان تښتوني پيښي زیاتي سوې»
داسي هم ویل کېږي چي په ځینو ښوونیزو مرکزونو کي د شاګردانو تعداد هم له همدې ویري لږ سوی او خلک زړه نه ښه کوي چي اولادونه مکتبونو ته ولیږي.
د کندهار د اوسېدونکو تر منځ داسي اوازې هم دي چي پر ځينو تښتول سویو نجونو او هلکانو جنسي تیري کیږي، خو کورنۍ يې د کلتوري بندیزونه له امله چاته ږغ نه کوي او ټولي ستونزي پر ځان تېروي.
اړوند: ۹ افغانان په پاریس کې د انساني قاچاق په جرم په حبس محکوم شول
د کندهار د چوڼۍ سیمي يو اوسیدونکی سيد احمد وايي چي کور ته يې یوه ښځه ورځي چي ډېره ژاړي او د دوی د کور مېرمنو ته يې ويلي دي چي لوره يې دوې اوونۍ ورکه وه او اخر يې د ۱۰ لکه کلدارو په بدل کي راخوشي کړه، خو «افسوس چي ژوند يې تباه دی.»
د انسان تښتوني لاملونه
عصمت الله الهام د کندهار پوهنتون مخکنی استاد د هیواد په سطحه ډېره بېکاري، لوړ غربت او سپکو وسلو ته د اکثرو کسانو لاسرسی هغه څه ګڼي چي دغه ډول جنايي پيښي ورڅخه رازیږي.
اړوند: کابل کي د انسان تښتوونکو بانډ غړي محاکمه سول
د الهام په قول، له هغه وروسته چي جمهوریت نسکور سوی او اقتصادي بندیزونو په بازار کي خوراکي توکي ګران کړي، د وزګارتیا کچه دومره لوړه سوې ده چي «اوس خلک ان د نس مړولو له پاره انسانان تښتول څه، چي ګرسره يې وژني.»
کارپوهان عامو خلکو ته د کار پيداکولو ترڅنګ د مخکني جمهوریت پاته نظامي او ملکي کارمندان یوار بیا په دولتي دستګاه کي جذبول ډېر مهم ګڼي او له نړيوالو سره ښې اړیکي او د ولاړو فابریکو فعالیت هغه څه دی چي د جنايي پيښو په ګراف راکښته کولو کي ډېره مرسته کولای سي.
دوی وايي ترڅو چي د خلکو اقتصاد پیاوړی او د ولس نس موړ نه سي، خدای خبر چي دا ستونزي دي راکم سي: «انسان تښتونه اوس په یوه سوداګرۍ بدله سوې ده.»
د کندهار د والي ویاند حاجي زید د خلکو اندېښنو ته په ځواب کي وايي امنیتي کسان يې شپه او ورځ نه یوازي د انسان تښتونکو، بلکي د هر قانون ماتونکي د مخنیوي په هڅه کي دي. هغه وايي، پولیس يې مسلکي سوي او ډېرو وزګار کسانو ته يې په دولتي او غیري دولتي څانګو کي د کار زمینه چمتو کړې ده. خو هغه دا و نه ويل چي په کومو څانګو کي يې او څومره کسانو ته د کار زمينه برابره کړې ده. ډېر خلک شکايت کوي چي په رسمي او غيري رسمي ادارو کي تر ډېره پوره طالبانو او هغوی ته نيږدې کسانو ته کار ورکول کيږي.
اړوند: د نوي قانون سربیره انساني قاچاق او بچه بازي مخ پر ډیریدو ده
په کندهار کي د طالبانو ادارې وياند وویل: «په دې وروستیو کي مو تر ۳۰ زیات کسان نیولي دي چي په دې کي غله او انسان تښتونکي هم شامل دي، تر څېړنو وروسته به اړوندو قضايي څانګو ته وسپارل سي.»