Kadare- 'Princ i Asturias për letërsinë'

Ismail Kadare, i pari shkrimtar shqiptar që fiton çmimin "Princi i Asturias për Letërsinë", është cilësuar nga juria e këtij edicioni si narrator, eseist dhe poet, që përfaqëson majën e letërsisë shqiptare.

"Pa harruar rrënjët e tij, Kadare ka kaluar kufijtë, për t´u ngritur si një zë universal mbi totalitarizmin. I konsideruar si një nga shkrimtarët dhe intelektualët më të mëdhenj evropianë të shekullit të XX, veprat e tij janë përkthyer në më shumë se dyzet gjuhë", ka vlerësuar juria e ngarkuar për dhënien e këtij çmimi, në Oviedo të Spanjës.

Po si e vlerëson vetë Ismail Kadare këtë çmim, i dyti ky pas atij në vitin 2005, "Man Booker International Prize"? Për Deutsche Welle-n, Kadareja thotë:

“Çmimi është prestigjioz. Këto dy çmime, pas Nobelit, janë më të mëdhenjtë. Dhe për mendimin tim kanë rëndësi, sepse jepen nga dy komunitetet më të mëdha: anglishtfolës dhe spanjishtfolës. Gjithashtu, nuk duhet harruar domethënia e këtij çmimi për shqiptarët. Shtëpia mbretërore ka luajtur një rol në vendosjen e demokracisë në Spanjë, u kthye në simbolikë. Pra, nuk ishte, siç thuhej, kundër Republikës, përkundrazi, luajti një rol në integrimin europian të Spanjës. Dhe vetë mbreti Carlos ka një meritë, sepse kur u bë puçi në Spanjë dhe kur thuhej se kjo u bë gjoja në emër të shtëpisë mbretërore dhe të vendosej emri i mbretit, ai nuk pranoi. Me këtë ai tregoi një heroizëm intelektual të një niveli shumë të lartë. Ai ndihmoi në demokratizimin e vendit, të integrimit në Europë. Është rast i rrallë ky që një mbret vepron kundër interesave të ngushta të tij. Kjo është edhe arsyeja që u fut në Akademinë morale dhe politike të Francës”,

sqaron Kadare.

Mbreti i Spanjës Carlos është anëtar i Akademisë ku bëni pjesë edhe ju, e pyesim zotin Kadare.

“Babai i Princit Felipe që jep këtë çmim, Juan Carlos, për koiçidencë është në Akademinë morale politike të Francës, akademi kjo nga më prestigjiozet në botë. Ajo ka 12 anëtarë nga e gjithë bota. Në këtë akademi është anëtar edhe Papa Benedikti i XVI, i cili u bë anëtar kur ishte kardinal”, sqaron Kadare.

Në cilësinë e Presidentit të Nderit të Fondacionit që mban emrin Asturia, Felipe, Princi i Asturias, në letrën dërguar Kadaresë shkruan se

"juria vlerësoi bukurinë dhe angazhimin e thellë të veprës suaj letrare, që ju bën ju një klasik të nivelit universal të epokës tonë si dhe idealin e lirisë që ju mbroni përballë totalitarizmave".

Ismail Kadare për këtë çmim shprehu mirënjohjen dhe respektin ndaj përkthyesit të veprave të tij në spanjisht, Ramon Sanchez Lizarralde, një njohës shumë i mirë i Shqipërisë dhe gjuhës shqipe.

"Është një nga përkthyesit më të mirë. Vitin e kaluar u nderua me një çmim të parë kombëtar për romanin tim “Koncert në fund të dimrit”, thotë Kadare në mikrofonin e DW, duke shtuar se e konsideron me fat faktin që në spanjisht ka një përkthyes të tillë.

Por sa i rëndësishëm është ky për letërsinë shqiptare në përgjithësi?

Sipas Kadaresë:

“Çmimet i shtojnë vlerat letërsisë sonë shqiptare. Këto janë jo vetëm për mua direkt, por edhe për letërsinë tonë në përgjithësi. Janë 15 shkrimtarë shqiptarë që janë përkthyer në botë. Dhe nuk mund t'i thuash letërsisë shqipe, letërsi e ulët, siç pretendojnë disa me teorinë e tyre të fundit. Letërsia shqiptare, krahasuar me vendet e Ballkanit, është një nga letërsitë më të njohura në Evropë. Fakti që letërsia shqipe është tashmë e vlerësuar me dy çmimet me të njohura ne botë e dëshmon këtë më së miri”.

Autor: Mimoza Cika- Kelmendi

Redaktoi: Auron Dodi