Krenar Gashi: Dialogu mund të kthehet në pikën zero

DW: Përfaqësuesit e serbëve kanë bërë të ditur se do të dalin nga qeveria e Kosovës dhe në këtë mënyrë do të bie qeveria e Kosovës. E besoni ju këtë skenar?

Krenar Gashi: Një pyetje e mirë, por për fat të keq nuk kam përgjigje të saktë. E gjithë ideja e lojërave mes Kosovës dhe Serbisë, si dhe sjelljeve budallaqe të këtyre qeverive në disa vitet e fundit, ka për qëllim vetëm një gjë: ruajtjen e status quo-së. Ideja është që cilado prej tyre, kryesisht për shkaqe të brendshme, mund të organizojë ndonjë ngjarje me të cilën rrezikohen të gjitha marrëveshjet në dialog dhe raportet mes Kosovës dhe Serbisë kthehen në pikën zero. Mendoj se elitat në Kosovë dhe Serbi - në veçanti serbët e Kosovës si një anë fantome e kontorolluar tërësisht nga Vuçiqi - kanë për qëllim krijimin e kontradiktave dhe rrethanave, ku sot mund të flasin një gjë, e nesër diçka tërësisht tjetër.

Megjithatë, mendoj se tërheqja e serbëve nga qeveria mund të ketë për synim vetëm një politikë të ndytë - që të rifillojnë negociatat për rikthimin e tyre në qeveri.

DW: Si do të ndikojnë ngjarjet e fundit në dialogun mes Kosovës dhe Serbisë?

Gashi: Mendoj se të gjitha këto ngjarje janë prodhim anësor i dialogut të Brukselit. BE nuk është unik kur bëhet fjalë për Kosovën dhe Serbinë dhe dialogun mes tyre. Si pasojë kemi faktin që i gjithë dialogu është një improvizim i madh. BE qëllimisht po shërbehet me ate që komentatorët këtu e quajnë "dykuptueshmëria kreative", me formulime të dykuptueshme pozitive. E në anën tjetër kemi edhe faktin që disa vende të BE nuk e njohin pavarësinë e Kosovës. Prej vitit 2013, të dy vendet e interpretojnë ndryshe, pra sipas dëshirës së tyre, marrëveshjen e Brukselit, dialogun dhe raportet me BE. Në esencë kjo nuk do të thotë se dialogu do të dëmtohet. Por ky është një prej indikatorëve të shumtë se dialogu i tanishëm nuk është i qëndrueshëm dhe pavarësisht nga rezultatet e arritura, ai mund të kthehet në pikën zero.

DW: Mendoni se edhe arrestimi ka qenë pasojë e dialogut të Brukselit?

Gashi: Absolutisht. Marrëveshja teknike rregullon vizitat e zyrtarëve të Serbisë në Kosovë në mënyrë të detajuar. Në parim palët kanë rënë dakord që të informojnë tjetrën para këtyre vizitave, ndërsa pala nikoqire ka afatet e caktuara për të paraqitur vërejtjet. Por edhe këtu ka mundësi për interpretime të ndryshme. Pala serbe mund të thotë: Kosova e ka refuzuar vizitën e Gjuriqit, por ne nuk e respektojmë këtë vendim, sepse Kosova është pjesë e sovranitetit të Serbisë. Ndërsa qeveria në Kosovë mund të thotë se Serbia po e cënon sovranitetin tonë dhe po shpreh pretendime territoriale ndaj Kosovës, ndaj edhe ne do të dërgojmë njësitë policore për të arrestuar zotin Gjuriq. Dykuptueshmëria e dialogut në Bruksel mundëson pra këtë lojë rreth sovraniteteve dhe pavarësisë, do të thosha madje - e nxit ate.

DW: Mendoni se në Bruksel janë të vetëdijshëm se më këtë dykuptueshmëri gjuhësore mund të shkaktojnë edhe incidente? Apo mendojnë se të dy palët do të sillen mirë, për hir të procesit të integrimeve evropiane?

Gashi: Mendoj se do të ishte një politikë totalisht infantile nëse Brukseli mendon se Beogradi dhe Prishtina do të ndryshojnë qëndrimet e tyre shpejt, dhe papritur do të fillojnë të sillen mirë. Autoritetet e Brukselit e dinë shumë mirë se ky proces mund të dështojë. Dilema kryesore në këtë moment është se a është BE në gjendje të bëjë diçka për të evituar këto probleme.

*Politologu Krenar Gashi, 1982, është bashkëpunëtor i Qendrës për Studime të BE në Universtietin e Gentit. Ai është edhe themelues i revistës Insight në gjuhën angleze.