Nacionalizam je u Hrvatskoj svakodnevica
15. jul 2020.
Skandali u vezi sa desnoekstremističkim i nacionalističkim izjavama i gestovima su u najnovijoj članici Evropske unije, Hrvatskoj, gotovo svakodnevica. Ali, javnost se zbog toga skoro uopšte ne uzbuđuje.
Pa čak ni sada, kada je golman nemačke fudbalske reprezentacije i golman Bajerna iz Minhena, Manuel Nojer na odmoru na jadranskoj obali, sa svojim hrvatskim prijateljima gromoglasno pevao skandaloznu nacionalističku pesmu. Mediji u Hrvatskoj se samo čude zašto je to u Nemačkoj izazvalo tako veliku reakciju. „Nemački mediji brutalno napadaju Nojera", kritikuje na primer prominentni tportal.hr i renomirani Večernji list.
Šta se tamo desilo? Nojer je bio na odmoru u kod svog dugogodišnjeg trenera Tonija Topalovića u mestu Brela kod Makarske. Na jednom izletu na ostrvu Šipan, na kojem se očigledno i dobro popilo, Nojer i društvo su uz harmoniku pevali nacionalistički petparački hit „Lijepa li si".
U pesmi se kao hrvatska teritorija svojataju i delovi susedne Bosne i Hercegovine u kojima žive i Hrvati, a koji su u građanskom ratu (1992-1995) hteli da se odcepe od BiH i priključe Hrvatskoj.
Dakle, jasno je da se radi o jednoj revizionističkoj pesmi. To je isto kao kada bi se u Nemačkoj pevale pesme koje veličaju pravo na francuski Alzas ili na oblasti u Poljskoj koje su do 1945. pripadale Nemačkoj.
Nojer se u međuvremenu izvinio: kaže da nije znao sadržaj pesme. Međutim,„Dubrovački vjesnik" se čudi s obzirom da „Nojer očigledno napamet zna tekst pesme. Poznato je da Nojer prilično dobro razume hrvatski, ali ne govori ga tako dobro". Na kraju krajeva, ovaj nemački golman već dugo igra zajedno sa hrvatskim fudbalerima poput Ivana Raketića, Ivice Olića, Marija Mandžukića ili Ivana Perišića, i redovan je gost u Hrvatskoj.
Religiozne, nacionalističke i fašističke auzije
„Lijepa li si" je veliki hit hrvatskog pevača Marka Perkovića, koji se nazvao po njegovoj mašinki iz rata u Hrvatskoj (1991-1995) - Tompson. Perković se specijalizovao za pesme koje imaju religiozne, nacionalističke i fašističke aluzije.
Od pre dve godine, kada je Hrvatska postala vicešampion na Svetskom prvenstvu u fudbalu, „Lijepa li si" je nezvanična himna hrvatskih navijača. Hrvatske fudbalske zvezde ponosno su pozirale sa Tompsonom koji je nastupio na dočeku reprezentacije u Zagrebu.
Pored moćne i veoma konzervativne Katoličke crkve, kao i jakog desnog političkog krila, u Hrvatskoj se i na fudbalskoj sceni još uvek gaje ekstremističke i neljudske ideje: Mario Mandžukić je 2012. posle jednog postignutog gola simbolično salutirao generalu Anti Gotovini i Mladenu Markaču, protiv kojih se tada vodio proces pred Haškim tribunalom. Godinu dana kasnije, nakon kvalifikacija za Svetsko prvenstvo, Josip Šimunić je zgrabio mikrofon i sa publikom skandirao fašistički pozdrav „Za dom - spremni".
Hrvatska politika i mediji većini ovakvih skandala ne pridaje značaj i time ih zapravo prihvata. A upravo je pozdrav „Za dom – spremni", koji su Hitlerovi saveznici fašističke Ustaše koristile u Drugom svetskom ratu, već decenijama predmet sporenja. Donedavna predsednica Hrvatske, Kolinda Grabar-Kitarović oduševljeno ga je legalizovala kao „najnormalniji hrvatski pozdrav", da bi se posle pravdala i indirektno izvinjavala.
Fašistički pozdrav
Hrvatski Ustavni sud je „Za dom – spremni" više puta proglasio protivustavnim i samim tim zabranjenim. Međutim, najviši prekršajni sud je prošlog meseca odlučio da taj sporni pozdrav na početku Tompsonove pesme „Bojna Čavoglave" nije prekršaj protiv javnog reda i mira.
Glorifikacija ustaške države koja je u Jasenovcu ubila, kako se procenjuje, 100.000 Srba, Jevreja, Sintija i Roma kao i političkih protivnika, toleriše se čak i u političkom centru ove članice EU. Pritom se ne radi o nekoj akademskoj diskusiji – već o društvenom diskursu, koji konstatno vodi ka opasnim političkim situacijama.
Nedavno, u junu, navijači Dinama iz Zagreba, Bad Blue Boys, javno su razvili transparent na kojem se najavljuju silovanja srpskih žena i dece.
Nekoliko dana kasnije u Zagrebu je osvanuo skandalozni grafiti „Serbian Familly Tree" - drvo, sa čijih grana vise ljudi. (aluzija na „Srbe na vrbe", prim.ur.)
Povik „Ubi Srbina!" neretko se čuje sa tribina hrvatskih fudbalskih stadiona ili se pojavi na zidovima kao grafiti.
Pored trivijalizacije fašističke prošlosti, glavna pokretačka snaga ekstremnog nacionalizma i fašizma u Hrvatskoj je kontinuirano rivalstvo sa Srbima, koje je čak dovelo i do građanskog rata (1991-1995).
Granice onoga što se sme reći
Stalno pomeranja granica onoga što se sme reći, seže čak do delova političkog centra i dovodi do toga da se stare predstave o neprijatelju ne samo ne uklanjaju nego pojačavaju. Aktuelna analiza udžbenika u školama u Hrvatskoj i Srbiji pokazala je da se đaci i dalje indoktrinišu istim nacionalističkim stereotipima kao i u ratnim devedestim.
Pritom se neke nacionalne pozicije nekritički glorifikuju, a navodni večni protivnik demonizuje. A upravo to konstantno nacionalističko pumpanje u ranim devedesetim je pripremilo teren za rat u Jugoslaviji.