Predizborna atmosfera u Skoplju

Muzičar Vlatko Stefanovski je među najpoznatijim Makedoncima na postjugoslovenskom prostoru. Međutim, i on mora da ustupi mesto na reklamnim panoima, jer lica političara osvajaju skoro svaku javnu površinu.

Jedan političar je i posthumno još uvek popularan, čak ima i svoju stranku koja – učestvuje u vlasti. Josip Broz poznatiji kao Tito obezbedio je iz onostranosti svoje prisustvo na političkoj mapi Makedonije.

Maršal je, kažu, voleo život, a život ponegde još uvek voli Maršala. Kafe Broz je jedno od omiljenih okupljališta skopske omladine.

Maršalovi vojnici iz Makedonije su početkom devedesetih godina prošlog veka ginuli u ratu koji nije bio njihov. Makedonija se skromno priseća njihove tragedije ovim obeliskom u centru Skoplja.

Na zvaničnim reklamnim površinama je neviđena gužva, pa na zidovima nastaju grafiti koji oslikavaju akutne probleme. Jedan od najvećih je zagađenje vazduha koje za zimskih meseci katkad dostiže apokaliptične razmere.

Stih Džonija Štulića, rođenog Skopljanca, najprimereniji je novom duhu njegovog rodnog grada: „Na obzorju iskrsavaju nove parole“. Aleksandar Veliki je u svom pohodu na Istok došao do Indije. Više od dvadeset tri veka kasnije nepoznati Makedonac bi, u šali ili ozbiljno, rado pošao njegovim stopama.

Dabl-deker je penzionisan u Londonu, ali ne i u Skoplju. On je u doba crno-belih fotografija jednom već bio na ulicama, pa je uvođenje kineskih autobusa londonskog izgleda samo vraćanje prošlosti. A to je u trendu.

Ukrućenim repom bik pokazuje želju aktuelnih vlasti da svaki građanin dobije svoj omiljeni spomenik. I svoje gradilište. Bilo ono sakralno, kao crkveni toranj iznad bikovog repa ili profano kao zgrada levo od njega.

Skoplje učestvuje u popkulturalnoj razmeni na postjugolsovenskom prostoru. Tako su se nedavno sreli Bajaga i – Aleksandar Veliki na svom Bukefalu.

Moj omiljen spomenik je onaj koji trubom zove na povečerje i nagoveštava „Skopje by night“ – vreme za dobru zabavu i druženje.

Sumrak na Staroj čaršiji označava zatvaranje dućana i premeštanje vreve u druge gradske rejone.

Meraklije iz celog sveta, pa i iz Srbije, sigurno će naći u Skoplju svoju kafanu. Jedna od njih mami goste izvrsnim makedonskim specijalitetima, dobrom akustičnom muzikom usred Debarmale – skopske Skadarlije.

Ali i novi kafei i restorani u centru Skoplja, na samoj obali Vardara, nude novogodišnji štimung.

Ispod Aleksandra i Bukefala plače jedan lav. Njegove krvave suze su izgleda sve što je ostalo od čuvene „Šarene revolucije“.

Posmatrač ne može biti uvek siguran u kojem je gradu, pred kojom zgradom. U kojem stoleću.

Stisnut vekovnim brigama, stoluje u istorijskoj usamljenosti. Sudar srednovekovnog lika i savremene ulice oneobičava urbano arhitektonsko pismo grada do granica nadrealnog.

Figure koje ne gledaju carski, sa trona, već svet posmatraju iz žablje perspektive podsećaju nas da u savremenom svetu ne postoji samo velika nacionalna istorija već i nešto manja socijalna savest.

Već na drugoj obali se iz tame izdiže drukčiji grad, poput noćne fatamorgane od kamena i svetla. Sličnosti sa nekim svetski poznatim građevinama su namerne. A brod, usidren na obali Vardara, ima prekookeanski gaz.

Centar političke moći u skopskoj noći. Najskuplja partijska centrala u Evropi na kojoj bi dotičnoj partiji pozavidele i bogate severnoevropske demokratije pokazuje beskonačne mogućnosti tranzicione demokratije.

Ono što je u petnaestom veku sagradio Isa-beg Isaković jeste trajnije od svake današnje političke građevine. Čifte-hamam je vekovima okrepljivao tela i mirisnom kupkom milovao dušu, a sada je deo Nacionalne galerije.

U skladu sa sobom, vardarom i Skopljemm. Srbi ga nazivaju Dušanov most, a u skopskoj čaršiji je poznat kao Kameni most. Njegov neznani neimar i posle toliko vekova zna više od današnjih graditelja – sklad je značajniji od razmetanja.