Enflasyon Avrupa’yı endişelendiriyor

Süper marketinden fırınına ve kuaförüne kadar Almanya’nın her işyerinde bütün mal ve hizmetlere durmadan zam geldiğinden yakınan müşterilere rastlamak mümkün. Euro’nun tedavüle girmesiyle başlayan hissedilen enflasyon yerini çoktan sinsice ilerleyen enflasyona bıraktı. Bir yılda ikiye katlanan ham petrol fiyatının dünya ekonomisini tehdit etmeye başladığını söyleyenler çoğunlukta. Almanya’nın büyük ticari bankalarından Commerzbank’ın başiktisatçısı Jörg Kraemer ise o kadar kötümser değil.

“Pahalı petrolle Çin’in dünya ekonomisine entegrasyonunun bedelini ödüyor ama aynı zamanda bundan biz de faydalanıyoruz. Petrol fiyatının Almanya’nın büyüme hızını düşüreceğini düşünüyorum. Fiyatların son oniki aylık seyri Almanya’dan yarım puanlık ekonomik büyüme hızını alıp götürecek. Ancak bu faktör resesyona, yani ekonomik daralmaya yol açmaz.”

Merkez bankaları teyakkuzda

Bütün dünyadaki merkez bankaları teyakkuzda. Enflasyon kelimesi para politikası sorumlularını asabileştiriyor. Çünkü para değerinin erimesi dramatik sonuçlar doğurabilir. Bugün yatıracağı paranın rant getirmek şöyle dursun reel değerini bile koruyamayacağını bilen yatırım yapar mı? Tüketicinin tepkisi de pek farklı değil. Zaruri ihtiyaçlara zor para yetiştiren tüketici pahalı mal almaktan çekiniyor. İktisatçılar satın alma gücündeki erozyondan söz ediyorlar.

Enflasyonun doğurduğu en büyük sorunlardan biri de gelir dağılımında kendini gösteriyor. Son toplu sözleşme görüşmelerinde sendikalar satın alma gücündeki kaybın çok üzerinde ücret zammı talep etmişlerdi. Commerzbank’ın başiktisatçısı Kraemer enflasyon gibi ücretlerin de normalin üzerinde artmasının enflasyon-ücret sarmalına yol açacağını hatırlatıyor.

“Ücretlerin artması milli ekonominin satın alma gücündeki düşüşü önleyemez. Farkı yüksek zamla kapatmanın sonu enflasyonun artması olur ki, ortaya enflasyonla ücretlerin yarıştığı bir durum çıkar. Henüz bu noktaya gelmedik ama ücretlerin makul düzeyi aşmasının sonuçlarını bütün Avrupa gördü. Enflasyon-ücret sarmalının tehlikelerini sezen Avrupa Merkez Bankası 1970’lerde yaşananların tekerrürünü önleyebilmek için müdahale etmek zorunda kaldı.”

Trichet: Şakaya gelmez!

O yıllarda yaşanan petrol krizi ücret enflasyon yarışı başlatmış, Almanya ekonomik krize sürüklenmiş, borçlanma ve sosyal giderler artmış, sendikalar da grev silahıyla %11’lik ücret zammı koparmıştı. Ücret artışı istihdamı olumsuz etkilemiş ve sonunda konjonktür durma noktasına gelmişti. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean-Claude Trichet o yılları hatırlatıp enflasyonun şakaya gelmeyeceğini vurguluyor.

“Enflasyon sarmalına müsamaha etmeyeceğimizi herkese açıkça söylüyoruz. Herkesi şartlara uygun davranmaya davet ediyoruz. Son derece ciddiyiz ve gelişmelerin seyrini bekleyeceğiz. Ama risklerin gerçeğe dönüşmesine izin vermeyiz. Mesajımız bu kadar açık.”

Merkez Bankası böylece ana faiz oranını arttıracağının sinyalini de vermiş oldu. Yüksek faiz kredi maliyetlerini arttırıp tüketimi frenleyecek. Şirketler fiyat zammını tüketiciye yansıtamayacak. Taleple birlikte fiyatlar da düşecek. Büyüme hız kaybedince petrol tüketimi de gerileyecek. Tüketimin azalması petrol talebinin düşmesi anlamına geldiğinden petrol ucuzlayacak ve ücretlerle enflasyondaki paralel büyümenin önü alınmış olacak. Avrupa Merkez bankası’nın hesabı böyle...