Mars’a yolculuk için inanılmaz deney
2 Nisan 2009
6 kişilik bir ekip, Salı gününden itibaren Moskova’daki Medikal ve Biyolojik Sorunlar Enstitüsü’nün (IMBP) arka bahçesinde dar bir metal kapsüle kapatıldı. 105 gün boyunca dış dünyadan tecrit edilen 6 kişilik ekibin deney boyunca yaşadığı her an, 24 saat boyunca kameralarla belirlenecek.
Mars deneyi kapsamında tecrit odasına kapatılan altı kişilik ekibin tamamı erkek. Ekip dört Rus, bir Fransız ve bir Almandan oluşuyor. Deney grubunun lideri seçilen Sergey Rjasanski, kapalı, dar bir mekânda birlikte yaşamanın ekip üyeleri arasında gerginliğe yol açacağına inanmadığını söylüyor. 34 yaşındaki biyokimya uzmanı Rjasanski, “gerekirse birlikte müzik yaparak stres atacaklarını” kaydetti:
“Ekipteki herkesin biraz psikolog olması, diğerleriyle birlikte hissedip davranması gerekiyor. Bunun eğitimini aldık ve başaracağımıza inanıyoruz.”
Sıfır yerçekimi koşulları
“Sanal astronotlar”, Mars’a yolculuğun koşullarını tecrit odasında birebir yaşatmaya çalışacak. Uzay yolculuklarında gündeme gelen kemik ve kas erimesine karşı düzenli egzersizler yapacak astronotlar “yer istasyonu” ile telsizle sürekli bağlantı halinde olacaklar. Telsiz iletişimi Mars ile yerküre arasındaki uzaklık dikkate alınarak 20 dakika gecikmeli olarak işleyecek. Sıfır yerçekiminin uzun süreli etkileri ise çeşitli testlerle sınanacak.
Ekip özel olarak seçildi
Deneye katılmak izin başvuruda bulunan toplam 5 bin 600 aday arasından seçilen Alman Ordusu mensubu Oliver Knickel, tecrit odasına kapatılmadan önce uzun uzun uyuduğunu söyledi. Ekip üyelerinin yanlarına çok az kişisel eşya almalarına izin verildiğini belirten Alman asker, kendisinin deney sahasına Doktor Jivago romanıyla bir ayçiçeğini götürdüğünü dile getirdi. 28 yaşındaki Knickel, “haftalardır süren eğitimin ekip üyelerini birbirine kenetlediğini” kaydetti:
“Kesinlikle heyecan var! Ama olumlu bir heyecan bu. Bunu önemli bir milli maç öncesindeki ruh haliyle kıyaslayabiliriz. Takım bir an önce sahaya çıkıp görevin üstesinden gelebileceğini kanıtlamak istiyor.”
Her ihtimal sınanacak
Rusya Medikal ve Biyolojik Sorunlar Enstitüsü'nden Yevgeni Dyomin, ekip üyelerinin tecrit odasında birçok tıbbi deney gerçekleştireceğini söyledi. Bu deneylerden bir tanesinin örneğin ekip üyelerinden birinin dişlerini doldurmak olduğunu belirten Dyomin, ayrıca bir ekip üyesinin de sağlık sorunları nedeniyle “devre dışı” kalması ihtimalinin de sınanacağını dile getirdi. Ekip üyelerinin davranışları Erlangen Üniversitesi uzmanları tarafından da sürekli gözlenecek.
Deneye Alman Havacılık ve Uzay Ajansı’nın (DLR) yanı sıra Avrupa Uzay Ajansı (ESA) da destek veriyor. Avrupa, toplam maliyeti 15 milyon Euro’yu bulan deneye yaklaşık 2 milyon Euro'luk katkı sağlıyor. Avrupa Uzay Ajansı’ndan Martin Zell, deneye katılanların göstereceği psikolojik değişikliklerin gözlenmesinin önem taşıdığını söyledi:
“Birkaç ay boyunca birden fazla milletten oluşan bir ekibi nasıl bir arada tutabiliriz? Burada, gerek uyku ritimleri gerekse genel ruh halleri gibi psikolojik unsurlar önem taşıyor.”
Ay’a yolculuktan daha zor
Alman Havacılık ve Uzay Ajansı’nın başkanı Johann-Dietrich Wörner ise Mars’a yolculuğun Ay’dan farklı olacağına dikkat çekti. Yeryüzüne dönüşle birlikte yaklaşık iki yıl sürmesi beklenen Mars yolculuğu sırasında astronotların mavi gezegenleri Dünya’yı göremeyeceğine işaret eden Wörner, “kimsenin bu duygu halinin astronotlar üzerindeki etkisini kestiremeyeceğini, Moskova’da yürütülen Mars simülasyon programının bu açıdan önem taşıdığını” söyledi.
NH/AŞ/MK, DW/dpa