Od Berlina do Brisela?
3. juli 2019
Rođena je prije dobrih 60 godina u predgrađu Brisela, a sada bi je odjednom njen politički put ponovo mogao odvesti u ovaj belgijski i evropski glavni grad. Njemačku ministarku odbrane su evropski političari u utorak izvukli iz šešira.
Sada bi ova političarka Hrišćansko demokratske unije (CDU), koju je Angela Merkel 2005. dovela na veliku berlinsku pozornicu i u međuvremenu važila kao ime koje bi moglo da naslijedi Angelu Merkel, mogla da dođe na čelo Evropske komisije. Ona bi tako bila prva žena na poziciji predsjednice Evropske komisije. Ali, o tome će za nekoliko dana odlučiti Evropski parlament.
Poliglotkinja
Prvih 13 godina života Fon der Lajen je provela u Briselu. Njen otac, koji je kasnije postao premijer Donje Saksonije, radio je na vodećim pozicijama tadašnje Evropske ekonomske zajednice i Evropske zajednice - institucijama koje su preteča Evropske unije kakvu danas poznajemo. Za razliku od njenih mnogih kolega u Berlinu, Ursula fon der Lajen govori tečno engleski i francuski i oduvijek se veoma sigurno kretala međunarodnim parketom.
U različitim sazivima saveznog kabineta Angele Merkel, Fon der Lajen je obavljala različite funkcije. Uvijek bi sličnim elanom prilazila zadacima, preispitivala postojeće stanje, znala da uskovitla strukture i tako izazove laganu ljutnju u koaliciji zbog svoje sposobnosti da sprovede što je naumila.
Porodica, zdravlje, odbrana
Ova sedmostruka majka je od 2005. do 2009. prvo bila ministarka za porodicu, koja je na svoj, dijelom nekonvecionalan način dala jasne signale etabliranom berlinskom establišmentu. Uvela je roditeljski dodatak i uz veliku finansijsku podršku pobrinula se za to da se širom zemlje izgrade strukture za brigu o djeci.
Ljekarka po vokaciji, 2009. je u drugom kabinetu Angele Merkel obavljala funkciju ministarke zdravlja. Četiri godine kasnije, 2013. preuzela je funkciju ministarke odbrane. Na tom mjestu provodi šest godina što nije pošlo za rukom nijednom od njenih 17, isključivo muških prethodnika.
Do prelaska na vodeću funkciju Ministarstva odbrane, karijera na saveznom političkom nivou ove ambiciozne političarke je protekla bez mrlje. Ona je bila lojalna saveznoj kancelarki Angeli Merkel, i osoba na koju se kancelarka mogla osloniti i u kabinetu i na kongresima CDU.
Izvršiteljica
Kao ministarka odbrane Fon der Lajen je pokrenula niz reformi u Bundesveru. Trupe su trpjele i trpe zbog loše i pokvarene opreme, loše planiranih projekata naoružavanja i zbog ogromnog nedostatka stručnog kadra.
Uspjela je jakim pritiskom, i medijskim, da izdejstvuje povećanje budžeta za odbranu. Uspjela je, kao prva ministarka odbrane, da zaustavi osipanje Bundesvera, čiji sastav sada ponovo raste i to po prvi put od ponovnog ujedinjenja dvije Njemačke. Ukinula je rigidnu gornju granicu 185.000 vojnika. Pod njenim rukovođenjem Ministarstvom odbrane, odbrambena politika je postala prepoznatljiv element njemačke spoljne politike. To je takođe odgovaralo međunarodnoj borbi protiv terorističke organizacije "Islamska država", u kojoj je Bundesver učestvovao na više polja.
Pogrešni nastupi i skandali
No, posljednjih godina je oslabila njena reputacija "izvršiteljke". Razlog za to su neke lične odluke, ali i različiti skandali. Takođe su tokom njenog mandata odloženi važni projekti naoružavanja, ali izašlo je na vidjelo i desničarsko ekstremističko djelovanje u Bundesveru kao i ponižavajuće prakse koje su se koristile tokom obuke vojnika. Jasno - zapravo jasnije nego ijedan njen prethodnik - ona se distancirala od trupa Bundesvera. Svojom izjavom da Bundesver ima "problem sa stavom" proigrala je povjerenje vojnika.
Postepeno je postalo jasno kakve slobode je uživala državna sekretarka, koju je Fon der Lajen dovela u ministarstvo a koja je pak sa sobom dovela više skupih savjetnika. Danas se jedan istražni odbor Bundestaga bavi "Aferom savjetnik". Fon der Lajen bi u decembru morala da da iskaz.
Briselski plus poeni
Sjaj Urusle fon der Lajen je više puta ukaljan, ali uprkos tome dugogodišnji posmatrači vide za nju i plus poene na briselskom parketu - i to ne samo u tome što poznaje mjesto i jezike. Ona je uspješno radila na strukturuma Odbrambene unije EU. "Evropska armija i NATO nisu suprotnosti, već po mom mišljenju dvije strane iste medalje; da Evropljani unutar NATO fromiraju jak stub, takođe da se održi kredibilitet NATO, ali i da imamo jedan jak evropski glas", naglasila je Fon der Lajen. Na zahtjeve američkog predsjednika Donalda Trampa za većim vojnim angažmanom Njemačke i Evrope, Ursula fon der Lajen je rekla: "Smatram da su to fer zahtjevi".
Ona je 2016. u jednoj komplikovanoj fazi obezbijedila brzu akciju misije NATO, koja je bila podrška turskim i grčkim obalskim stražama, kao i evropskoj agenciji za zaštitu spoljnih granica EU Fronteks u borbi protiv krijumčara ljudi.
Ursula fon der Lajen, koja je posljednjih godina viđena i kao moguća nasljednica kancelarke Angele Merkel, se smjelo prihvata svakog zadatka. Kada je CDU 2010, nakon iznenadne ostavke njemačkog predsjednika Kristijana Vulfa, morala brzo nekog da imenuje, u igri je bilo i ime Ursule fon der Lajen. No, izgleda da nju put vodi u potpuno drugom pravcu.