«حمایت پاکستان از طالبان ادامه دارد»

غرب مدت زیادی نسبت به تعهد پاکستان به جنگ با طالبان و القاعده تردید داشت. کشورهای غربی اغلب سازمان استخبارات پاکستان "آی اس آی" را متهم به حمایت از جنگجویان طالبان می کردند.

کشف اسامه بن لادن، رییس پیشین القاعده در شهر ایبت آباد و سرانجام قتل اش در عملیات سری توسط نیروهای کماندویی امریکایی، شک و تردید جهانی را نسبت به مقاصد پاکستان افزایش داد.

کارشناسان غربی و مقام های دولتی می پرسیدند که چگونه ممکن است، تروریستی که تمام دنیا در تعقیب اش می باشد، بیش از پنج سال در نزدیکی پایتخت پاکستان زندگی کند و اردوی قوی این کشور و سرویس های استخباراتی اش، از او به کلی بی خبر باشند. کارشناسان می گویند که ایدیولوژی ترور بن لادن هنوز در پاکستان زنده است و تغییر زیادی در آن ایجاد نشده است.

مات والدمن، پژوهشگر منازعه افغانستان در دانشگاه هاروارد ایالات متحده به دویچه وله گفت «شواهدی» وجود دارد که "آی اس آی" حتی پس از مرگ بن لادن نیز به سیاست اش مبنی بر حمایت از طالبان و دیگر سازمان های اسلام گرا ادامه می دهد: «شواهد نشان می دهد که در پایه های سیاست "آی اس آی" تغییری ایجاد نشده است. می توان گفت که طالبان افغانستان قویتر نیز شده اند. آن ها حملات شان را در سال 2012 در مقایسه با سال 2008 دوبرابر ساختند. طالبان حملات بر نیروهای افغان و ایتلاف را در یک سطح بلند نگهداشته اند. آن ها در درون پاکستان یک شبکه گسترده متشکل از پایگاه ها دارند و آن جا به عملیات، تامین مالی، لوجیستیک، آموزش، جلب و جذب و دیگر مسایل رسیدگی می کنند».

امریس شومیکر، یک تحلیلگر ارتباطات و پژوهشگر در مکتب اقتصادی لندن نیز به همین باور است: «همه شواهد حاکی از آن است که عناصری در اردوی پاکستان وجود دارد که به حمایت از طالبان ادامه می دهند. غرب خواهان توقف آن است و حق دارد که به آن بخش از اردو و دولت که از طالبان حمایت می کنند، با شک و تردید بنگرد».

شومیکر ادامه داد: «اما من فکر نمی کنم که دولت پاکستان به طور یکپارچه از طالبان حمایت می کند. منافعی وجود دارد که در تضاد و رقابت با یکدیگر قرار گرفته اند. اشخاصی هم بین آن ها هستند که با حمایت از طالبان مخالفت می کنند».

تصادم منافع متفاوت

به عقیده والدمن پاکستان تا زمانی که در فرآیندهای کنونی منطقه تحولی پیش نیاید، از حمایت طالبان دست نخواهد کشید. او می گوید که پاکستان به دلیل نفوذ روزافزون هندوستان در کابل، خود را مورد تهدید احساس می کند.

سیگفرید او وولف، کارشناس علوم سیاسی در دانشگاه هایدلبرگ آلمان می گوید که در دستگاه امنیتی پاکستان برخی بر این عقیده هستند که از طالبان می توان به عنوان یک ابزار استراتژیک برای مقابله با حضور هندوستان در افغانستان کار گرفت.

وولف به دویچه وله گفت: «از یک طرف، تازه ترین تلاش های پاکستان برای نزدیکی به افغانستان و همکاری احتمالی میان نیروهای این دو کشور می تواند امیدوارکننده باشد، اما از طرف دیگر آخرین بیانیه های جنرال اشفاق پرویز کیانی، لوی درستیز پاکستان در مورد زنده و پویا بودن اسلام در سیاست های پاکستان را می توان این گونه فهمید که پاکستان همان سیاست های قدیم را در آینده نیز تعقیب خواهد کرد».

کارشناسان می گویند این که ایالات متحده و افغانستان خواهان مذاکره با طالبان هستند و نمی خواهند پاکستان را در آن دخالت دهند، چندان به مزاج حکومت پاکستان خوش نمی آید.

ایالات متحده پس از یک دهه مبارزه علیه جنگجویان طالبان در حال پایان دادن به عملیات اش در افغانستان می باشد. نیروهای ناتو قرار است این کشور جنگ زده را تا پایان سال 2014 ترک گویند.

ایالات متحده و حکومت افغانستان، به مدت بیش از یک سال سعی کردند تا «گفتگوهای صلح» را راه اندازی کنند و انتقال مسالمت آمیز قدرت را در افغانستان تضمین کنند. آن ها تا به حال در این راه ناکام مانده اند. برخی از تحلیلگران می گویند که دلیل آن، همکاری نکردن پاکستان می باشد.

داکتر نعیم احمد، پروفیسور روابط بین الملل در دانشگاه کراچی به دویچه وله گفت: «واشنگتن و کابل می خواهند طالبان را به میز مذاکره بکشانند و بنا بر یک سلسله گزارش ها آن ها در حال انجام گفتگوهای سری با برخی از شاخه های این سازمان هستند. اما آن ها می خواهند همزمان پاکستان را بیرون از حلقه این مذاکرات نگه دارند. این به نظر من بزرگترین مانع بر سر راه روابط پاکستان و ایالات متحده است و به همین دلیل است که پاکستان سیاست اش در قبال افغانستان را تغییر نمی دهد».

چگونه باید با پاکستان رفتار کرد؟

به این ترتیب غرب در مخمصه گیر مانده است و نمی داند که چه برخوردی را با اسلام آباد پیش بگیرد. غرب به حمایت پاکستان در باثبات سازی افغانستان نیاز دارد، اما همزمان به همکارش این کشور باور کامل ندارد.

برخی از ناظران پاکستانی بر این عقیده هستند که عملکرد مسالمت آمیز هیچ حکومتی در افغانستان بدون حمایت اسلام آباد ممکن نیست و این ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی را بر سر دو راهی قرار داده است.

ناصر طفیل، خبرنگار پاکستانی یکی از کسانی است که چنین نظری دارد: «آن گونه که ما در گذشته دیدیم، پاکستان ممکن است که از شورشگری در افغانستان حمایت کند، در صورتی که به منافعش دست نیابد. این چشم انداز خوبی برای افغانستان نیست».