امضای موافقت‌نامه انتقال گاز ترکمنستان به هند و پاکستان

موافقت‌نامه‌ی احداث خط لوله روز شنبه ۱۱ دسامبر (۲۰ آذر۱۳۸۹) در عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان، امضا شد. خط لوله تاپی (TAPI) - (حرف اول چهار کشور طرف قرارداد) - گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و هند انتقال خواهد داد.

روسای جمهور سه کشور افغانستان، ترکمنستان، پاکستان و وزیر نفت و انرژی هند در مراسم امضای موافقت‌نامه حضور داشتند. مانموهان سینگ، نخست‌وزیر هند، به علت شركت در نشست مشترك هند و اتحادیه اروپا در این مراسم حضور نیافت. مقام‌های چهار کشور اهمیت اقتصادی این طرح را برای کشورهای خود بسیار مهم خواندند.

ایده خط لوله تاپی (TAPI) از ۱۵ سال پیش مطرح بود، اما بدلیل مشکلات منطقه، به‌ویژه شرایط امنیتی افغانستان، پرداختن به آن متوقف شده بود.

با امضای این قرارداد، سرنوشت خط لوله‌ی موسوم به "صلح" که قرار بود گاز ایران را به پاكستان و هند منتقل کند، هرچه بیشتر در سایه‌ی ابهام قرار گرفت. این طرح که از سال ۱۹۹۰ مطرح است، در چند سال اخیر در اثر مشکلات ناشی از مناقشه‌ی هسته‌ای ایران با غرب و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، امکان عملی شدن نیافته است.

اوایل سال جاری میلادی اعلام شد که هند از طرح خط لوله صلح کناره‌گیری کرده است. هر چند این خبر از سوی منابع رسمی هند تایید نشد، اما دهلی نو عملا این طرح را فراموش کرده است. کنسرن گازپروم روسیه نیز که قرار بود در اجرای طرح شرکت داشته باشد، اوایل تابستان گذشته اعلام کرد به دلیل تحریم‌های بین‌المللی از آن کناره می‌گیرد.

همچنین تابستان گذشته پاکستان خبر داد که به عنوان عضو سازمان ملل از تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران تبعیت خواهد کرد. به این ترتیب پاکستان نیز غیرمستقیم حضور خود در خط لوله صلح را معلق گذاشت.

مشخصات خط لوله تاپی

خط لوله تاپی حدود ۱۶۸۰ کیلومتر طول دارد که ۱۴۵کیلومتر آن در خاک ترکمنستان، ۷۳۵ کیلومتر در خاک افغانستان، ۸۰۰ کیلومتر در خاک پاکستان و ۸ کیلومتر دیگر آن در خاک هند احداث خواهد شد.

قرار است این خط لوله سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی ترکمنستان را از مسیر هرات و قندهار به شهرهای کویته و مولتان پاکستان و سپس به هند انتقال دهد. افغانستان روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مكعب گاز از این خط لوله برداشت خواهد کرد و سهم پاكستان و هند نیز هریک ۱۳۲۵ میلیون فوت مکعب خواهد بود.

هزینه ساخت این خط لوله گاز بیش از ۸ میلیارد دلار برآورد شده که از سوی شرکت‌ها و موسسات بین‌المللی، از جمله "بانک توسعه آسیا"، تامین خواهد شد. براساس پیش‌بینی‌ها، اجرای طرح در سال ۲۰۱۲ آغاز و در سال ۲۰۱۴ به پایان خواهد رسید.

به گزارش رسانه‌ها، آصف‌علی زرداری، رئیس جمهور پاکستان، به هنگام امضای قرارداد تاپی تاکید کرد، اجرای این پروژه موجب افزایش همگرایی بین كشورهای منطقه و تقویت همكاری‌های اقتصادی و تجاری این كشورها خواهد شد.

حامد کرزای، رئیس جمهور افغانستان، نیز ضمن ابراز خرسندی از به نتیجه رسیدن تلاشهای ده ساله برای امضای این موافقت‌نامه، اطمینان داد که کشورش تمام تلاش‌هایش را برای تامین امنیت این خط لوله انجام خواهد داد.

هاروهیکو کورودا، رئیس بانک توسعه آسیا که در مراسم امضای موافقت‌نامه حضور داشت، این خط لوله را «پروژه‌ای تاریخی» نامید و گفت، اجرای این پروژه به سادگی ممکن نیست و برای تأمین امنیت آن تدابیر لازم اتخاذ شده است. با این‌حال رئیس بانک توسعه آسیا تاکید کرد که این بانک برای کمک به اجرای این خط لوله آماده است.

MM/KG