تعیین گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در مورد ایران

احمد شهید، وزیر سابق امور خارجه مالدیو، به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران معرفی شده است. او نخستین گزارش خود را در پایان تابستان امسال به کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل ارائه خواهد داد.

از سال ۲۰۰۶ این نخستین بار است که شورای حقوق بشر سازمان ملل برای کشوری گزارشگر ویژه تعیین می‌کند. نماینده ویژه حقوق بشر وظیفه دارد با سفر به ایران، وضعیت حقوق بشر در این کشور مورد بررسی قرار داده و گزارش از نتایج کار خود را به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه دهد.

در فروردین ماه گذشته، نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو قطعنامه‌ای را در زمینه تعیین گزارشگر ویژه برای ایران را به تصویب رسانده بود. قطعنامه تعیین گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره ایران با ۲۲ رای موافق در مقابل هفت رای مخالف و ۱۴ رای ممتنع به تصویب رسیده و پیش‌نویس آن توسط آمریکا و سوئد ارائه شده بود.

احمد شهید، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ وزیر امور خارجه مالدیو بوده است. پیش‌تر حسن نایب هاشم فعال حقوق بشر و یکی از شرکت‌کنندگان در جلسات شورای حقوق بشر سازمان ملل در گفت‌و‌گو با دویچه وله از احمد شهید با نام "معمار حقوق بشر مالدیو" نام برده و گفته بود: «احمد شهید سابقه‌ی خوبی از نظر فعالیت‌های حقوق بشری دارد و ‌می‌توان ایشان را جزو معماران جامعه نوین مالدیو دانست که به سمت دموکراسی حرکت می‌کند.»

نخستین‌بار پس از انقلاب ایران، رینالدو گالیندوپل به عنوان گزارشگر ویژه ایران از سوی سازمان ملل انتخاب شد. وی توانست در زمستان سال ۱۳۶۸با برخی زندانیان سیاسی دهه شصت در زندان اوین ملاقات کند و گوشه‌هایی از شرایط نگاهداری دگراندیشان ایرانی را به افکار عمومی جهان انتقال دهد.

موریس کاپیتورن، نماینده دیگر سازمان ملل بود که از سال ۱۹۹۶ به بعد به ایران رفت و گزارش‌هایی از شرایط زندان‌ها و نوع محاکمه‌متهمان تهیه کرد. وی از سال ۲۰۰۲ به بعد امکان بازدید از ایران را نیافت زیرا قطعنامه شورای حقوق بشر در این سال، حد نصاب رای لازم را به دست نیاورد.

HK/MM