دشمنان اینترنت در آسیای مرکزی
۱۳۸۹ فروردین ۶, جمعه
در تاجیکستان اینترنت سانسور نمی‌شود
رحمت کریم، روزنامه‌نگار مقیم دوشنبه وضعیت اینترنت در تاجیکستان را بهتر از دیگر کشورهای منطقه می‌داند. وی در گفتگو با دویچه‌وله دراین‌باره می‌گوید: «درتاجیکستان محدودیتی برای استفاده از اینترنت وجود ندارد و دسترسی بر سایت‌های اینترنتی هم آزاد است.»
اما مدافعان حقوق بشر پیش از این از نظارت دولت بر اینترنت و تلفن‌های همراه اظهارنگرانی کرده بودند. دراین خصوص هم، رحمت کریم چنین توضیح می‌دهد: «در گذشته دولت سعی کرد اینترنت و موبایل را کنترل کند، ولی با تلاش شرکت‌های ملی تاجیک که خدمات اینترنتی در اختیار شهروندان می‌گذاشتند، دولت موفق به کنترل و انحصار اینترنت و تلفن‌های همراه نشد.»
به نظر کارشناسان محلی عدم انحصار دولت، سبب کاهش کنترل آن بر اینترنت و تلفن‌های موبایل شده است.
اینترنت در ترکمنستان در انحصار روسیه
بر خلاف تاجیکستان که در آن خدمات اینترنتی توسط شرکت‌های خصوصی هم ارائه می‌شود، اینترنت و تلفن‌های موبایل در ترکمنستان در دست دولت این کشور و شرکت روسی ام تی اسMTS قراردارد.
مراد قربان، یک رونامه نگار مقیم عشق‌آباد می‌گوید، روسیه با انحصار موبایل و اینترنت در ترکمنستان، یکی از عرصه‌های استراتژیک و امنیتی این کشور را در اختیار دارد.
شرکت ام تی اس روسی که بازار موبایل و اینترنت ترکمنستان را در دست دارد، اخیرا اعلام کرد، یک میلیون و نیم شماره‌ی موبایل به شهروندان ترکمنستان فروخته است.
در ترکمنستان اکنون ۳ سال است اینترنت آزاد شده و تعداد کاربران اینترنتی در این کشور همواره افزایش یافته است. مدافعان حقوق بشر، روسیه را متهم می‌سازند در سانسور و کنترل شدید اینترنت به ترکمنستان کمک می‌کند.
"سایت دویچه وله ممنوع است"
ویتالی ولکوف، خبرنگار بخش روسی صدای آلمان می‌گوید، سایت‌های اپوزیسیون و سایت‌هایی که نظرات انتقاد آمیزی را مطرح می‌کنند، در کشورهای آسیای مرکزی سانسور می‌شوند.
وی در این رابطه به سایت بخش روسی دویچه‌وله هم اشاره می‌کند : «سایت اینترنتی بخش روسی صدای آلمان را می‌توان از هر کجای دنیا دید و مطالعه کرد، ولی در ترکمنستان نمی‌توان آن را باز کرد و در لیست سایت‌هایی قرار گرفته است که مورد پسند حاکمان این کشور نیست».
ازبکستان دشمن اینترنت ولی شریک غرب
ازبکستان نیز در فهرست کشورهای دشمن اینترنت قرار دارد. این فهرست همه ساله بر اساس محدودیت‌های موجود برای انتقال اطلاعات در شبکه‌ی اینترنت و آمار دستگیری‌ها به دلیل انتشار مطلب در اینترنت تنظیم می‌شود. مقام‌های امنیتی ازبکستان صاحبان وب‌سایت‌هایی را که علیه اسلام کریم‌اف، رئیس جمهور این کشور مقاله می‌نویسند، به مرگ تهدید کرده‌اند.
جفری گدمن، مدیر رادیو آزادی در مقاله‌ای در روزنامه "واشنگتن پست"، می‌نویسد: «نقض حقوق بشر در کشورهای آسیای میانه ، کشورهای غربی را که خواهان حفظ منافع امنیتی و اقتصادی خود در آسیای‌میانه هستند، با مشکل روبرو کرده است.» وی در این مقاله درخواست می‌کند که غرب نباید از نظارت بر وضعیت حقوق بشر در این کشورها غافل شود.
چین و روسیه به کنترل اینترنت کمک می‌کنند
کنترل شدید، دستگیری و مجازات برخی از صاحبان صفحات سیاسی اینترنتی و ممنوعیت سایت‌های منتقد، مانع رشد سریع اینترنت در برخی از کشورهای منطقه شده است. به نظر کارشناسان محلی، چین و روسیه از این رژیم‌ها حمایت می‌کنند. مدافعان حقوق بشر از دولت‌های غربی درخواست می‌کنند، به کریم‌اف فشار بیاورند.
ازبکستان بر اساس برخی گزارش‌های سازمان‌های جهانی حقوق بشر در رده‌ی کره‌ی شمالی قرار دارد، ولی آمریکا و ناتو برای عملیات نظامی خود در افغانستان به این کشور نیاز دارند.
وضعیت اینترنت در قزاقستان بهتر می‌شود
در قزاقستان و قرقیزستان ارائه‌ی خدمات اینترنتی به عهده‌ی شرکت‌های خصوصی نیزهست و برای استفاده از اینترنت محدودیتی وجود ندارد.
قزاقستان با بیشترین کاربران اینترنتی برای دیگر کشورهای آسیای مرکزی به عنوان کشوری الگو به حساب می‌آید. افزایش شمارکاربران اینترنت به دلیل کاهش نرخ ارتباطات در این کشور در قیاس با دیگر کشورها بیشتر بوده است.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: بهمن مهرداد