هشدار مقام محیط زیست درباره خطر خشک شدن کامل دریاچه ارومیه
۱۴۰۱ شهریور ۱۵, سه‌شنبه
وضعیت دریاچه ارومیه مدام بحرانی‌تر می‌شود و خبر خشک شدن کامل آن در فضای مجازی نگرانی حامیان محیط زیست و ساکنان منطقه را افزایش داده است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست، روز سه‌شنبه ۱۵ شهریور (ششم سپتامبر) خشک شدن کامل دریاچه ارومیه را تکذیب کرد اما گفت خطر رخ دادن این اتفاق بسیار جدی است.
آرزو اشرفی‌زاده می‌گوید دریاچه ارومیه "هنوز" کاملا خشک نشده اما دو قسمت شمالی و جنوبی آن تقریبا از هم جدا شده و فقط حدود هزار کیلومتر مربع دریاچه باقی مانده است.
دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی ۱۳ شهریور در تازه‌ترین اطلاع‌رسانی از وضعیت دریاچه ارومیه وسعت این دریاچه در حال حاضر را هزار و ۱۰ کیلومتر مربع و حجم آب موجود در آن را یک میلیارد و ۳۹۰ میلیون مترمکعب اعلام کرد.
نصف شدن حجم آب دریاچه طی یک‌سال
سال پیش در همین تاریخ وسعت دریاچه ارومیه حدود یک چهارم بیشتر و حجم آب آن بیش از دو برابر (۲ میلیارد و ۸۲۰ میلیون متر مکعب) بوده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
با توجه به کاهش بارندگی، تبخیر شدید آب و مهم‌تر از همه عدم تامین حق‌آبه زیست محیطی دریاچه ارومیه روند کوچک شدن وسعت و حجم آب آن به شدت ادامه دارد.
وزارت نیرو اعلام کرده طی دو سال اخیر هر سال ۱/۱ میلیارد متر مکعب آب وارد دریاچه ارومیه می‌شود. سازمان حفاظت محیط زیست میزان آب مورد نیاز دریاچه را بیش از سه برابر این میزان برآورد می‌کند.
خشکی کامل سرنوشت محتوم دریاچه ارومیه؟
به گفته مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها میزان تبخیر آب در دریاچه ارومیه "بسیار بیشتر" از مقدار آبی است که وزارت نیرو برای این دریاچه تعیین کرده است.
او می‌گوید با توجه به تبخیر زیاد آب تا اواسط پائیز و کمبود بارندگی، سطح و حجم آب دریاچه ارومیه به کمترین حد در "چندین سال اخیر" خواهد رسید.
اشرفی‌زاده به ایسنا گفت: «در صورت عدم تامین حق‌آبه و تحقق نیافتن برنامه‌های مصوب شده به‌صورت کامل، قطع به یقین دریاچه کاملا خشک می‌شود و امیدی به احیای آن نیست.»
روند تحلیل رفتن و کاهش تراز آب دریاچه ارومیه از نیمه دهه هفتاد شتاب گرفت و همچنان ادامه دارد. در سال‌های گذشته هر گاه بارندگی بیش از میانگین بلند مدت بوده حجم آب دریاچه اندکی افزایش یافته اما سیر خشک شدن کاملآن ادامه دارد.
در فضای مجازی تصویرهای زیادی از "دریاچه" ارومیه با عبارت‌هایی نظیر "نفس‌های آخر" یا اشاره به ضرورت تغییر نام آن به نمک‌زار و بیابان منتشر شده است
چند درصد تا خشک شدن کامل دریاچه
به نوشته روزنامه شرق، امیرعباس جعفری، مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی ۲۲ تیرماه گفته طی بیش از دو دهه گذشته، هر سال به‌طور متوسط ۴۰ سانتی‌متر از ارتفاع دریاچه ارومیه کاسته شده و اکنون ۹۵ درصد آن خشک شده است. پنج سال پیش صحبت از خشک شدن ۹۰ درصد دریاچه در میان بود.
با وجود تاثیر تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های طولانی، وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه به طور عمده ناشی از سدسازی‌های بی‌رویه در حوضه آبریز آن، برداشت بیش از حد آب در مناطق اطراف و دستکاری‌های غیرکارشناسی در ساختار دریاچه است.
این واقعیتی است که مسئولان هم به آن اعتراف می‌کنند. عیسی کلانتری، رئیس پیشین سازمان حفاظت محیط زیست و دبیر وقت ستاد احیای دریاچه ارومیه مرداد ۹۸ گفته است: «طبق بررسی‌های انجام شده، ۱۸ درصد دریاچه ارومیه به دلیل شرایط اقلیمی و ۸۲ درصد آن نیز به دلیل مدیریت غلط انسانی خشک شده است.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
آرزو اشرفی‌زاده نیز در گفت‌وگو با ایسنا جلوگیری از توسعه کشاورزی و ساخت سدهای جدید در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، در کنار تامین حق‌آبه برآورده شده آن را از اقدام‌هایی عنوان کرده که روند نابودی کامل دریاچه را تا حدودی کند می‌کند.
سرکوب خشونت‌آمیز معترضان
دریاچه ارومیه میان استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان قرار دارد و خشک شدن کامل آن بر زندگی مردم این منطقه و فراتر از آن تاثیر منفی زیادی خواهد داشت.
کمتر از دو ماه پیش فعالان مدنی، تشکل‌های حامی محیط زیست و گروه‌های حقوق بشری شهروندان را فراخواندند برای اعتراض به وضعیت وخیم دریاچه ارومیه ۲۵ تیر ماه در میدان‌های اصلی شهرهای تبریز، ارومیه، اردبیل و زنجان تجمع کنند.
این تجمع‌های اعتراضی با برخورد خشونت‌آمیز و سرکوب شدید نیروهای انتظامی و امنیتی روبرو شد و مطابق برخی گزارش‌ها در جریان آن دست‌کم ۱۶ نفر بازداشت شدند.
علیرضا شریعت، مسئول سابق دفتر نظارت و پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه چند روز پیش گفته بود با خشک شدن کامل این دریاچه و آغاز توفان‌های نمکی حدود شش میلیون نفر از ساکنان مناطق اطراف آن مجبور به مهاجرت خواهند شد.