«پارتی‌بازی» و مناقشه بر سر مذهب در بالاترین

تغییر قوانین "بالاترین" مربوط به حذف لینک‌هایی است که در آنها به مذاهب توهین می‌شود. اما این روزها با نگاهی به سایت "بالاترین"، می‌توان نظرات زیادی از مخالفان این تغییرات را هم پیدا کرد. مخالفان معتقدند، «معیار برای توهین‌آمیز بودن لینک‌های ارسالی به "بالاترین" چیست؟» یا «اگر قرار است لینک‌های به‌اصطلاح ضد مذهب در "بالاترین" فیلتر شوند، پس باید لینک‌های مذهبی هم در این سایت فیلتر شوند.»

«سرنخ»: آقای یحیی‌نژاد به برنامه «سرنخ»، خوش‌آمدید.

مهدی یحیی‌نژاد:

با سلام به شما، خیلی ممنون که من را دعوت کردید و امیدوارم بتوانم به سوالات شما جواب دهم.

موضوع صحبت «سرنخ» با شما درباره‌ی آخرین تغییرات سایت "بالاترین" است که گویا در این سایت به موضوعی جنجالی تبدیل شده است. از زبان خودتان بگویید که «بالاترین» چه تغییری کرده است.

همان طور که در بالاترین لینک‌هایی در این مورد آمده است، یک تغییر کوچک که به نظر بعضی‌ها تغییر بزرگی‌ست در بالاترین ایجاد شده. از این به بعد قرار است لینک‌هایی که به ادیان توهین می‌کنند یا فحش می‌دهند یا تمسخر می‌کنند را به صفحه‌ی اول "بالاترین" راه ندهیم. این لینک‌ها تنها در صفحه‌های کاربر نمایش داده خواهند شد. این تغییر باعث می‌شود آن لینک‌هایی که توهین‌آمیز به ادیان هستند که البته اکثرشان در گذشته نسبت به دین اسلام بودند، در صفحه‌ی اول "بالاترین" پوشش داده نشوند. این باعث شده است کاربرانی که این جور لینک‌ها را ارسال می‌کردند واکنش نشان دهند و ناراضی باشند.

خیلی از کاربران "بالاترین" به این تغییر و تحولات اعتراض کردند. شما می‌گویید، بندی به قوانین "بالاترین" درباره ممنوعیت توهین به مذاهب اضافه شده است ولی خیلی‌ها می‌گویند، معیار برای توهین‌آمیز بودن چیست؟ معیار شما برای این که تشخیص دهید چه لینک‌هایی توهین‌آمیز است و چه لینک‌هایی توهین‌آمیز نیست، چیست؟

ما می‌خواهیم سعی کنیم تا "بالاترین" مخاطب‌های مختلف داشته باشد. بالاترین جایی‌ست که آدم‌ها با نظرات مختلف به آنجا می‌آیند و بخشی از جامعه‌ی ما هم آدم‌های مذهبی هستند. لینک‌های توهین‌آمیز به دین، کم‌کم داشت این آدم‌ها را از «بالاترین» دور می‌کرد. کم‌کم داشتیم یک بخش جامعه را از دست می‌دادیم.

ما داریم سعی می‌کنیم تعادل برقرار کنیم. بعضی لینک‌ها خیلی افراطی بودند. مثلا اگر کسی طفلان مسلم را در قطب شمال به شکل خرس نمایش دهد، خب این را به هر کسی نشان دهید می‌تواند بگوید که توهین‌آمیز است. به نظر ما، توهین‌آمیز بودن بعضی لینک‌ها خیلی واضح است. این قانون شامل لینک‌هایی که انتقادی به ادیان نمی‌شود و هنوز لینک‌های کسانی که برعلیه مذهب می‌نویسند، انتقاد می‌کنند، همه‌ی آن‌ها بازهم در صفحه اول بالاترین خواهد آمد. این تغییرات، تنها شامل یک بخش کوچکی از لینک‌ها خواهد بود که مستقیما توهین‌آمیز و تمسخرآمیزند.

خیلی از مخالفان این قانون جدید "بالاترین" می‌گویند، اگر قرار است لینک‌های ضد مذهبی فیلتر و سانسور شود، خب آن وقت باید لینک‌های مذهبی هم فیلتر شود.

قرار نیست لینک‌های ضد مذهب فیلتر شود، فقط لینک‌هایی که واقعا توهین‌آمیزند. یعنی شما می‌توانید مثلا براین اساس بنویسید که مذهب چیز خوبی نیست و یا بخش‌هایی از اسلام را انتقاد کنید که واقعاً نادرست است یا تاثیر منفی در جامعه دارند.

واقع می‌خواهیم کاری کنیم که دو طرف بتوانند باهم بحث کنند و اگر این مرزها را نباشد و هر دو طرف شروع کنند به توهین کردن به هم، در آن فضا بحث مفید نخواهد بود.

چه شد که چنین تصمیمی گرفتید؟ آیا پس زمینه‌ای یا تاریخچه‌ای در این‌باره وجود دارد؟ چرا این کار را کردید؟

در چندماه گذشته تعداد این لینک‌ها بیش‌تر و بیش‌تر شدند و ما احساس کردیم گروهی هر چند کوچک دارد در بالاترین به طور سیستماتیک این کار را انجام می‌دهد. این باعث شد که خیلی از کاربرهای مذهبی بالاترین کم کم بروند. خیلی‌هایشان به ما فیدبک می‌دادند که ما به‌خاطر وجود چنین فضایی در «بالاترین» داریم می‌رویم و این فضا اصلا برایمان قابل تحمل نیست.

ما به آن‌ها قول داده بودیم که کاری بکنیم. هر کسی می‌رفت، می‌گفتیم در فکر هستیم که چه کار می‌توانیم بکنیم. مسئله ‌این است، کاری که کردیم با حفظ آزادی‌های بالاترین است. یعنی هنوز این لینک‌ها می‌توانند ارسال شوند، حتی لینک‌های توهین‌آمیز هنوز می‌توانند بیایند، منتهی دیگر به صفحه‌ی اول "بالاترین" نمی‌توانند بیایند. هر کس که واقعا علاقه دارد، آن لینک‌ها را ببیند باید دنبال آن کاربرهایی که این لینک‌ها را ارسال می‌کنند بگردد و صفحه‌ی شخصی‌شان را ببیند.

برای خیلی از کاربران، "بالاترین" مهم است. "بالاترین" را جایی می‌دانند که می‌توانند نظرات‌شان را ابراز کنند. با صراحت می‌گویم، خیلی‌ها از همین کاربران معتقدند "بالاترین" یکجورهایی تبدیل به سایت جمهوری اسلامی ایران شده و مثل آن‌ها رفتار می‌کند.

چون ما داریم یک حد و مرزی می‌گذاریم، معنایش این نیست که از فردا ما تبدیل شده‌ایم به جمهوری اسلامی. بالاخره در هر جامعه‌ای آزادی بیان یک حد و مرزهایی دارد. مثلا قبلا هم در "بالاترین"، شما نمی‌توانستید لینک «پورنو» بفرستید. نمی‌توانستید لینکی بفرستید که مردم را به خشونت دعوت کند. مسئله این است که واقعاً مرزها کجا هستند، نه این که چون ما فقط مرزی را گذاشته‌یم، معنایش این است که ما به جمهوری اسلامی تبدیل شده‌ایم.

می‌خواهم سئوالی درباره پارتی‌بازی در "بالاترین" بپرسم. مثلا آیا می‌توان درباره برنامه «سرنخ» در "بالاترین" پارتی‌بازی کرد؟ این‌که هر برنامه‌ی «سرنخ» جزو لینک‌های داغ "بالاترین" شود. خیلی‌ها می‌گویند که در بالاترین پارتی‌بازی‌هم وجود دارد. «سرنخ» هم می‌تواند پارتی‌بازی کند؟

من که پارتی‌بازی در "بالاترین" را تکذیب می‌کنم ولی خب، همه می‌گویند وجود دارد و احتمالا وجود دارد. می‌دانید که بالاترین هم مثل هر جامعه‌ی دیگری، مخصوصا با توجه به این که جامعه‌ای ایرانی است، روابط در آن نقش دارد. آن‌جا آدم‌هایی که علایق مشترک دارند همدیگر را پیدا کرده‌اند. مثلا ممکن است گروهی باشد که به لینک‌های طرفدار حقوق زنان رأی می‌دهد، یا گروهی وجود دارد که به لینک‌های جنبش سبز رأی می‌دهد، یا ممکن است گروهی باشد که به لینک‌های ضدمذهبی رای می‌دهد. مثل هر جامعه‌ی آزادی، گروه‌هایی هستند که علائق متفاوت دارند و خوب، اگر «سرنخ» بتواند باند خودش را درست کند، چراکه نه!؟

خودتان فکر می‌کنید بالاترین به کجا می‌رود؟ بعد از اتفاقات اخیر ایران، "بالاترین" نقش دیگری پیدا کرده است. چه چیزی درباره "بالاترین" است که بخواهید اختصاصی، این‌جا برای مخاطبان «سرنخ» بگویید.

ببینید، هدف بالاترین آگاهی رسانی است. بالاترین درست نشده است که انقلاب درست کند، بالاترین درست نشده است که مثلا محتوا تولید کند. تولید محتوا وظیفه‌ی جایی مثل دویچه وله یا این جور جاهاست یا حالا رسانه‌های داخل ایران. بالاترین جایی نیست که محتوای خودش را تولید کند. بالاترین جایی‌ست که این محتوا به اشتراک گذاشته شود و افراد با عقاید مختلف بیایند بحث کنند. بالاترین می‌خواهد در این فضا بماند و همیشه سعی کردیم در این زمینه خیلی کم دخالت کنیم.

یعنی بگذاریم خود کاربرها این فضا را بچرخانند و دخالت‌مان خیلی جزیی باشد. این مورد شاید یکی از کوچک‌ترین نمونه‌هایی است که ما آمدیم و یک ذره به سیستم دست زدیم. واقعا اگر "بالاترین" بخواهد به کارش ادامه دهد، به عنوان گردانندگان بالاترین، باید دخالت‌ها کم باشد تا سیستم بتواند به کار خودش ادامه دهد و خود آن جامعه بتواند آن را بگرداند. اگر در "بالاترین"، تنها صدای یک قشر ازجامعه انعکاس پیدا کند، آن موقع دیگر "بالاترین" نمی‌شود. باید اسمش را عوض کنیم و چیز دیگری بگذاریم.

یعنی تحولات جدید "بالاترین" و بندی که به قانون بالاترین اضافه شده، یک‌جورهایی چند صدایی کردن "بالاترین" است و نه کنترل کردن بیشتر آن. می‌خواهید این را بگویید؟

دقیقا، برای این که بتوانیم صداها را بیش‌تر کنیم و آن بافت مذهبی، که به‌خاطر لینک‌های افراطی داشتیم یواش یواش از دست می‌دادیم این تصمیم را گرفتیم. البته این تصمیم ریسک‌های خودش را هم دارد. ممکن است تشخیص این که چه چیزی توهین‌آمیز است و چه چیزی نیست در عمل سخت باشد. ممکن است در آینده فشارهای بیش‌تری به "بالاترین" بیاید. مثلا آقا شما که جلوی لینک‌های ضد دین یا توهین‌آمیز را می‌گیری، چرا جلوی لینک‌های ضد تیم استقلال را نمی‌گیری؟ فردا می‌تواند مدعیان دیگری پیدا شود که بگوید آقا ما هم می‌خواهیم از حمایت بالاترین برخوردار شویم. می‌خواهم بگویم، این مسئله خطرات خودش را دارد و باید ببینیم در عمل چه جور می‌شود جلو رفت.

شما می‌توانید یکی، دو دقیقه با مخاطبان «سرنخ» درباره‌ی هر چیزی که می‌خواهید صحبت کنید.

می‌خواهم بگویم، ما به تنوع رسانه نیاز داریم. چه در داخل و چه خارج از ایران. رسانه‌های خبری، رسانه‌هایی که مخاطب جوان دارند، رسانه‌هایی که مخاطبان اختصاصی دارند. ممکن است در مورد اقتصاد ایران باشند یا درباره وضعیت فرهنگ ایران باشند. خب قسمتی از این کار را رسانه‌هایی بزرگ مثل دویچه وله برعهده دارند. قسمت دیگراش برعهده‌ی وبلاگ‌نویسان، کسانی که حساب فیس بوک یا بالاترین دارند و یا جای دیگری فعالیت می‌کنند است. واقعاً نباید تمرکز روی مسائل سیاسی باشد. جامعه‌ی ما مسائل دیگری هم دارد که باید به آن‌ها بپردازند و ما هم باید به حد کافی بتوانیم این‌ها را پوشش دهیم و درباره‌اش بحث کنیم.

چیزی به ذهنم رسید که مطمئنم خیلی‌ها دوست دارند درباره‌اش بدانند. درباره‌ی آخرین تغییر و تحولات نحوه ورود به بالاترین و گرفتن اکانت "بالاترین" بگویید.

فکرکنم پروسه‌ی عضوشدن در بالاترین از هر شبکه‌ی اجتماعی دیگری سخت‌تر و پیچیده‌تر باشد. الان شما باید بتوانید دعوت‌نامه‌ای از یکی از کاربرهای بالاترین بگیرید. همچنین برای شروع کار یک آزمونی وجود دارد که یکسری قوانین بالاترین را باید هم یاد بگیرید و هم جواب بدهید.

این چه آزمونی است؟

یک آزمون ۲۰ سئوالی‌ست که فکر می‌کنم حداقل باید ۱۷ امتیازش را کسب کنید، شاید هم ۱۶ امتیاز و به طور باورنکردنی مشکل است. یعنی اگر من خودم فردا امتحانش را بدهم، شاید به زور همان ۱۶ امتیاز را بیاورم.

این که می‌گویید با آن چیزی که در ابتدا گفتید تضاد دارد. چون ممکن است یک نفر مذهبی باشد و یک نفر هم غیرمذهبی باشد و عقایدشان فرق کند.

نه، در آن آزمون فقط سئوال‌های فنی وجود دارد. این که مثلا باید بدانند تیتر مقاله‌ای که جای دیگر چاپ شده است را خیلی نباید دستکاری کنند.

خب خوب شد. فکر کردم درباره‌ی این است که یک نفر چه‌طور فکر می‌کند یا چه کار می‌کند.

نه این طور نیست. فقط مسائل فنی.

ممنونم از شما که دعوت برنامه «سرنخ» را پذیرفتید و به استودیوی «دویچه وله» آمدید.

خیلی ممنون که من را دعوت کردید و از توجه‌تان به "بالاترین" و همین طور از توجه مخاطبان‌تان به "بالاترین" تشکر می‌کنم.

مصاحبه‌گر: حسین کرمانی
تحریریه: فرید وحیدی