کشمکش بر سر کشمکش اتمی با ایران

روز دوشنبه )۲۳ ژوئن(، اتحادیه‌ی اروپا تصمیم به تشدید تحریم‌ها علیه ایران گرفت. انتشار این خبر با واکنش‌های گوناگون از سوی محافل مختلف روبرو شد. هانس فن اشپنک (Hans von Sponek)، دیپلمات پیشین سازمان ملل معتقد است، غرب در برابر برنامه‌ی اتمی ایران "رفتاری دوگانه" دارد. اشپونک در مصاحبه‌ای که با سایت دویچه وله انجام داده است، می‌گوید، ایران دائماً به یاد جامعه‌ی جهانی می‌اندازد که استانداردهای دوگانه غیر قابل پذیرش‌اند.

اشپنک در پاسخ به این پرسش که آیا ایران قصد ساختن بمب اتمی دارد، می‌گوید: «اگر دیگر کشورها به دنبال ساخت بمب اتم باشند، برای من موضوعی غافلگیرکننده نیست. در غرب هم رویه‌ی دوگانه‌ای در قبال مسئله‌ی اتمی وجود دارد. از یک سو آمریکا از کشورهای دیگر می‌خواهد که خود را به سلاح‌های اتمی مجهز نکنند، خود اما به دنبال نسل جدیدی از سلاح‌های اتمی است.» دیپلمات پیشین سازمان ملل معتقد است که امروزه دیگر این رویه، "استانداردهای دوگانه"، پذیرفتنی نیست. اشپنک در عین حال ضمن ابراز نگرانی خود از گسترش قدرت‌های هسته‌ای و در پی آن افزایش احتمال وقوع حوادث هسته‌ای، تأکید می‌کند، "زور و بازوی نظامی" راه حل مشکل نیست. به اعتقاد او باید در جریان مذاکرات دیپلماتیک در شورای امنیت به دنبال راه‌حل بود.

در بخش دیگری از مصاحبه، اشپنک، با اشاره به این که خطر حمله‌ی آمریکا به ایران را نمی‌توان نادیده گرفت، معتقد است که اتحادیه‌ی اروپا و آلمان باید در گفت‌و گو‌های خود با بوش، به او بفهمانند که راه‌های دیگری هم به غیر از راه حل نظامی وجود دارد.

وزیران اقتصاد و کشاورزی کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا روز دوشنبه ۲۳ ژوئن، در نخستین گام برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران، حساب‌های بانکی شعبه‌های بانک ملی ایران در اروپا را مسدود و دارایی‌های آنها را بلوکه کردند. هدف از تشدید فشار بر جمهوری اسلامی آن است که دولت این کشور به غنی‌سازی اورانیوم پایان دهد.

واکنش‌ها به تحریم‌های تازه

در آلمان روز چهارشنبه در گزارشی که در هندلزبلات منتشر شد، محافل اقتصادی آلمان از اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران به شدت انتقاد کردند و اعلام کردند که اتحادیه‌ی اروپا از حدود تحریم‌های مندرج در قطعنامه‌ی شماره‌ی ۱۸۰۳ شورای امنیت فراتر رفته است.

مقامات جمهوری اسلامی ایران در نخستین واکنش‌های خود، تحریم‌های جدید اتحادیه‌ی اروپا علیه ایران را "بی‌تأثیر" خواندند و بر «عزم راسخ ملت ایران» برای دستیابی به انرژی اتمی صلح‌آمیز تأکید کردند. علی لاریجانی، رئیس مجلس نیز در جلسه علنی روز چهارشنبه‌ی مجلس، از اعمال تحریم‌‌های جدید علیه ایران، انتقاد کرد و خطاب به سیاست‌مداران غربی گفت: «به شما توصیه می‌کنیم هشدارهای آقای البرادعی را جدی بگیرید و دنبال تحریک ایران نباشید که در آن صورت در مقابل عمل انجام شده‌ای قرار می‌گیرید که راه بازگشت به تعامل برایتان سد خواهد شد.» رئیس مجلس شورای اسلامی هم‌چنین گفت: «سیاست چماق و هویج عدم کارآیی خود را نشان داده است اما مطمئن باشید در قبال رفتار عاقلانه، پاسخ معقول دریافت خواهید کرد.»

البرادعی در پی انتشار خبر مانور نظامی اسرائیل در مدیترانه، هشدار داد، حمله به ایران، خاورمیانه را به "گلوله آتش" بدل خواهد کرد و باعث خواهد شد ایران به سوی ساخت بمب اتمی خیز بردارد.

مذاکرات "ناموفق" سولانا در تهران

خاویر سولانا روز ۱۴ ژوئن به همراه هیاتی بلندپایه و به نمایندگی از پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان به تهران رفت و بسته‌‌ی پیشنهادی این کشورها را به مقام‌های ایران ارائه داد. هسته‌ای اصلی این بسته‌، چشم‌پوشی ایران از غنی‌سازی اورانیوم در ازای دریافت مجموعه‌ای از مشوق‌های اقتصادی و فنی است. پس از بازگشت سولانا از تهران، خبرگزاری رویترز نوشت، مسئول سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا "مذاکرات ناموفقی" با مقام‌های ایرانی داشته است. منوچهر متکی، وزیر خارجه‌ی ایران تنها مقام رسمی بود که سولانا و هیئت همراهش در تهران با وی دیدار کردند.

ایران تاکنون به‌طور رسمی به بسته‌ی پیشنهادی غرب پاسخ نداده است، اما تصمیم اتحادیه اروپا به تشدید تحریم‌ها، نشان‌دهنده‌ی ناامیدی غرب از پاسخ مثبت تهران است.