کنفرانس یاری‌رسانی به عراق در کویت
۱۳۸۷ اردیبهشت ۳, سه‌شنبه
کمیته‌های کارشناسی روز دوشنبه، ۲۱آوریل کار خود را شروع کرده بودند. اجلاس رسمی کنفرانس، صبح روز سه شنبه آغاز شد. افتتاح کنفرانس با سخنرانی شیخ ناصر المحمد الاحمد الصباح، نخست وزیر کویت و نوری المالکی، نخست وزیر عراق بود.
در کنفرانس کویت، در سطح وزارت خارجه، علاوه بر وزیران خارجه‌ی همسایگان عراق، کاندولیزا رایس، برنار کوشنر و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه آمریکا، فرانسه و روسیه شرکت دارند. عمرو موسی، دبیر کل اتحادیه عرب و عبدالرحمن العطیه، دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس و سازمان کنفرانس اسلامی از دیگر مقامات بلندپایه‌ی شرک‌‌کننده در کنفرانس کویت هستند.
کلا نمایندگان ۲۹کشور، سازمان و نهاد منطقه‌ای و بین‌المللی در کنفرانس کویت حضور دارند. مضمون کنفرانس بررسی مسائل امنیتی، بدهی‌های عراق، مسائل پناهندگان و تصمیم‌گیری درباره بندهای پیشنهادی نشست‌های کارشناسی ومقدماتی است.
نشست‌های پیشین
نشست کویت، سومین نشست از نوع خود است. در ماه مه سال گذشته نشستی در شرم‌الشیخ برگزار شده بود و در ماه نوامبر نشستی در استانبول. مضمون هر دو نشست دعوت برای مشارکت در بازسازی اقتصادی عراق و کمک برای برقراری امنیت و ثبات سیاسی در این کشور بود.
دونشست پیشین چندان پردستاورد نبوده‌اند. شاهد این موضوع این است که اظهارات هوشیار زیباری، وزیر خارجه‌ی عراق در آستانه تشکیل کنفرانس و سخنرانی نوری المالکی، نخست وزیر عراق در آغاز کنفرانس کویت حاوی خواسته‌هایی هستند که در کنفرانس‌های شرم الشیخ و استانبول نیز مطرح شده بودند. دو محور این خواسته‌ها یکی کمک اقتصادی است و دیگری تعامل سیاسی بیشتر با عراق به گونه‌ای که کشور بتواند حضور منطقه‌ای و بین‌المللی‌ای درخوری داشته باشد.
قرض‌های عراق
هوشیار زیباری، وزیر امور خارجه عراق، یک روز قبل از اجلاس اصلی کنفرانس، در منامه پایتخت بحرین، همسایگان عرب کشور خود را مخاطب قرار داد و از آنها خواست تا مانند کشورهای غربی بدهی‌های عراق را به این کشور ببخشند. وی گفت:
«کشورهای خارجی غیرعرب از طلب‌هایشان از عراق صرف نظر کرده‌اند و مسلما عراق از برادران خود انتظاری بیشتر دارد ولی تاکنون کشورهای عربی نپذیرفته‌اند که قرض‌های عراق را بر این کشور ببخشند.»
مبلغی که که کشورهای غربی، روسیه و ژاپن به عراق بخشیده‌اند حدود ۶۰ میلیارد دلار است. عراق هنوز بین ۵۶ تا ۸۰ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد. بستانکار نیمی از این این بدهی‌ها کشورهای عربی هستند.
نوری المالکی در نطق آغازین کنفرانس خواهان آن شد که این بار به خواست کمک‌رسانی به عراق در عمل پاسخ داده شود. وی گفت:
«ما خواهان کمک بیشتر به کشورمان هستیم. در کنفرانس‌های پیشین فقط کمیته تشکیل دادیم، کمیته‌هایی که نتایج کارشان به اجرا درنیامد.»
او تأکید کرد که بایستی فکری به حال قرض‌های کشور شود، زیرا «مجموعه‌ی بدهی‌هایی که عراق می‌پردازد، فشار سنگینی بر زیرساخت و اقتصاد ملی کشور وارد می‌کند.»
روابط دیپلماتیک
انتظار دیگر عراق آن است که به‌ویژه کشورهای عربی با آن روابط عادی دیپلمتیک برقرار سازند. هنوز هیچ کشور عربی‌ای دارای سفیر در عراق نیست. اکثر آنها پس از سرنگونی صدام حسین به عراق سفیر نفرستادند. اردن و مصر هم که در بغداد سفارتخانه‌ی فعال داشتند، به دنبال عملیات تروریستی که علیه آنها صورت گرفت، سفارتخانه‌ی خود را تعطیل کردند.
تصور می‌رود این بار کنفرانس عراق موفق شود اعراب را به برقراری روابط دیپلمایتک با بغداد ترغیبب کند.
مشکل اعراب و خواست آمریکا
سردی روابط کشورهای عربی با عراق عمدتا به تصورشان از حکومت عراق برمی‌گردد. در نگر آنها حکومت عراق حکومتی شیعی است که سنیان را زیر فشار قرار می‌دهد و زیر نفوذ ایران قرار دارد.
به نظر می‌رسد این مشکل اعراب با حکومت بغداد در حال حل شدن باشد. اقدامات اخیر حکومت و مجلس عراق برای گشودن بیشتر عرصه‌ی مشارکت سنی‌ها و نیز تلاشی که نوری المالکی برای مهار نیروی تندروی شیعه "جیش المهدی" به رهبری مقتدا صدر کرد، نگاه اعراب به بغداد را مثبت‌تر کرده است.
آمریکا مشوق اعراب در برقراری رابطه فعال با دولت عراق است. خواست آمریکا این است که کشورهای عربی تعامل بیشتری با عراق داشته باشند، تا این امر به کاهش نفوذ ایران در این کشور کمک کند.
آمریکا و ایران
در آستانه‌ی کنفرانس کویت مشاجره لفظی میان آمریکا و ایران بر سر عراق بالا گرفت. آمریکا جمهوری اسلامی ایران را اکنون عامل اصلی ناامنی‌ها در عراق می‌داند. ایران در عوض آمریکا را متهم می‌کند که با ایجاد وحشت در مورد این کشور، می‌خواهد بر ناکامی‌هایش در عراق سرپوش بگذارد.
ر/خبرگزاری فرانسه، رویترز