آغاز تدارکات برای اجرای تحریم هوایی لیبی

شورای امنیت سازمان ملل در آخرین ساعت‌های پنج‌شنبه (۱۷ مارس / ۲۶ اسفند) ضمن تصویب طرح تحریم هوایی لیبی، اجازه حمله نظامی هوایی به این کشور برای جلوگیری از سرکوب مردم توسط جنگنده‌های معمر قذافی را صادر کرد.

مصوبه شورای امنیت که پیش‌نویس آن را لبنان، فرانسه، بریتانیا و آمریکا به شورای امنیت ارائه داده بودند، با ۱۰ رای مثبت به تصویب رسید در حالیکه روسیه و چین از حق وتو در مورد آن استفاده نکرده و در کنار آلمان، برزیل و هند به این طرح رای ممتنع دادند.

این در حالیست که بلافاصله پس از تصویب طرح در شورای امنیت، آلن ژوپه وزیر خارجه فرانسه اعلام کرد که ظرف چند ساعت آینده تحرکات لازم شروع شده و لیبی هدف حمله نظامی قرار خواهد گرفت.

در مصوبه شورای امنیت آمده است که استفاده از «تمامی تدابیر ضروری» جهت حمایت از شهروندان لیبی و جلوگیری از سرکوب مردم توسط ارتش لیبی «مجاز» است.

در حالیکه معمر قذافی رهبر لیبی قبل از جلسه شورای امنیت اعلام کرده بود که ارتشش آماده حمله به بنغازی است، وزیر خارجه فرانسه هشدار داد که فرصت زیادی برای دخالت وجود ندارد و این امر تنها به چند ساعت بستگی دارد.

وی افزود: «حمله هوایی بلافاصله پس از تصویب قطعنامه صورت خواهد گرفت. هر روز و هر ساعت که بگذرد بر سنگینی مسئولیتی که بر دوش ماست،‌اضافه می‌شود و این افتخار شورای امنیت است که قانون را بر زور و آزادی را بر سرکوب در لیبی پیروز کند».

مارک لیال سفیر بریتانیا در شورای امنیت پس از خاتمه رای‌گیری گفت که کشورش آماده است تا مسئولیت خود را برای جلوگیری از خشونت بیشتر در لیبی و حمایت از شهروندان این کشور ایفا کند.

اما سوزان رایس سفیر آمریکا در شورای امنیت گفت که کشورش در کنار ملت لیبی ایستاده و از مبارزه آنها برای حقوق بشر دفاع می‌کند. رایس افزود: «شورای امنیت به درخواست کمک ملت لیبی پاسخ مثبت داد. این رای‌گیری یک پاسخ مثبت قدرتمند به نیازهای کنونی مردم در لیبی است».

دیدگاه‌های کشورهایی که رأی ممتنع دادند

در مقابل، سفیر آلمان در سازمان ملل که کشورش با حمله نظامی به لیبی مخالف است، گفت: «آلمان معتقد است استفاده از نیروی مسلح خطرات زیادی دارد و نباید از امکان قربانی شدن تعداد زیادی از مردم، بی‌تفاوت عبور کرد». آلمان همچنین اعلام کرد که در هیچ اقدام نظامی علیه لیبی شرکت نخواهد کرد.

نماینده برزیل در شورای امنیت نیز اظهارنظر کرد که کشورش بر این باور نیست که استفاده از زور می‌تواند جلوی خشونت در لیبی را بگیرد و این امر بیشتر از آنکه برای مردم لیبی سود داشته باشد، ضرر در پی خواهد داشت.

ویتالی شورکین سفیر روسیه در سازمان ملل نیز گفت: «در کمال تأسف، توسل به زور علیه لیبی منطقی است که در شورای امنیت پیش رفت. روسیه پیشنهاد داده بود تا قطعنامه‌ای تصویب شود که خواستار توقف فوری خشونت و آتش‌بس در لیبی شود».

در همین حال خالد کعیم معاون وزیر خارجه لیبی به فرانس‌پرس گفت که مصوبه شورای امنیت «کاغذ پاره‌ای است که بر روی آن نوشته شده» و این قطعنامه «توطئه‌ای علیه حاکمیت لیبی و دعوت به ذبح مردم این کشور است».

وی افزود: «فرانسه که به همراه بریتانیا و آمریکا این قطعنامه را پیش بردند، تلاش دارند تا لیبی را تجزیه کنند. نیت آنها سرشار از دشمنی با لیبی و وحدت و امنیت این کشور است».

کعیم در ادامه گفت: «این قطعنامه به هیچ‌وجه دموکراتیک نیست و برای اثبات آن کافیست یادآور شوم که لیبی بارها از جامعه جهانی خواست تا کمیته‌ای حقیقت‌یاب را به لیبی ارسال کند، اما این اتفاق هرگز رخ نداد».

با این حال کعیم اندکی بعد و این بار بامداد روز جمعه بار دیگر ظاهر شده و در اظهاراتی متفاوت گفت که طرابلس آماده آتش‌بس است، اما باید مشخص شود که در مورد آن باید با چه کسی مشورت کنیم و کیفیت اجرای آتش‌بس چگونه خواهد بود.

این مسئول لیبی در ادامه اظهارات ضد و نقیض خود و در حالیکه مصوبه شورای امنیت را در ابتدا کاغذپاره خوانده بود، افزود: «لیبی آماده است تا به شکل مثبت با این قطعنامه تعامل کند و در اثبات این حسن‌نیت، حمایت از شهروندان را تضمین می‌کند».

خط و نشان کشیدن در طرابلس، شادی در بنغازی

این در حالیست که معمر قذافی قبل از صدور قطعنامه شورای امنیت گفته بود که نیروهای مسلح لیبی آماده‌اند تا به پایگاه معترضان در بنغازی حمله کنند. به گفته قذافی، ارتش لیبی «هیچ رحمی به کسانی که در برابر آن مقاومت کنند، نخواهد کرد».

قذافی در یک سخنرانی رادیویی گفت: «صبر دیگر تمام شد. ما در حال آمدن به بنغازی هستیم و هیچ رحمی به شورشیان نخواهیم کرد».

قذافی همچنین گفت که ستون پنجمی در بنغازی دارد و می‌داند که مردم از ادامه این وضعیت خسته شده و او را می‌خواهند.

تصاویر شبکه الجزیره از بنغازی نشان داد که هزاران نفر از مردم این شهر، بامداد جمعه و پس از صدور قطعنامه شورای امنیت به خیابان‌ها ریخته و با شلیک هوایی و آتش‌بازی، مصوبه مزبور را جشن گرفتند. برخی از مردم نیز ضمن حمل پرچم‌فرانسه، با سر دادن شعارهایی از نیکلا سارکوزی رییس‌جمهور فرانسه تشکر کردند.

نیکلا سارکوزی بیشترین فشار را بر هم‌پیمانان خود در شورای امنیت برای تصویب طرح تحریم هوایی لیبی وارد آورده و فرانسه نخستین کشوری بود که شورای ملی اپوزیسیون لیبی را به رسمیت شناخت.