آژانس اتمی اختلال در تأسیسات اتمی ایران را تأیید کرد
۱۳۸۹ آذر ۲, سه‌شنبه
گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی شامگاه سه شنبه، دوم آذر ماه ۱۳۸۹ در اختیار کشورهای عضو قرار گرفت. این گزارش هنوز رسما و به طور کامل منتشر نشده، اما بخشی‌هایی از آن در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است.
کاهش فعالیت سانتریفیوژها
در روزهای اخیر رسانه‌های غربی خبرهای متفاوتی در مورد وجود اختلال در تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی منتشر کرده‌اند که جزییات آن هنوز مشخص نیست. بنا بر این گزارش‌ها دست‌کم بخشی از فعالیت‌های غنی سازی در ایران به طور موقت متوقف شده است. گفته می‌شود یکی از عوامل اصلی اختلال می‌تواند رخنه‌ی ویروس استاکس‌نت به رایانه‌های تاسیسات هسته‌ای باشد.
اولی هاینونن، سر بازرس پیشین آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای که با فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به خوبی آشناست از احتمالات دیگری برای اختلال در کار غنی سازی خبر داده است. هاینونن روز دوشنبه (۱ آذر/ ۲۲ نوامبر) تصریح کرد، مشکلات فنی ایران در زمینه‌ی گردش درست سانتریفیوژها احتمالاَ مربوط به نصب نادرست آنها است. او گفت سانتریفیوژها تنها با ۶۰ درصد ظرفیت خود کار می‌کنند و کارشناسان ایرانی صدها سانتریفیوژ را به دلایلی نامعلوم از دور خارج کرده‌اند.
اختلال در تاسیسات نطنز
به گزارش خبرگزاری آلمان تازه‌ترین گزارش آژانس از کار افتادن بخشی از تاسیسات اتمی ایران را تایید می‌کند. بنا بر این گزارش تاسیسات نظنز دست‌کم در روز شانزدهم نوامبر (25 نوامبر) هیچ اورانیومی غنی نکرده است. این گزارش می‌افزاید ایران به رغم نصب سانتریفیوژ‌های جدید و راه‌اندازی آنها قادر به افزایش ذخایر اورانیوم با غنای پایین خود نشده است.
یکی از دیپلمات‌های نزدیک به آژانس خاطر نشان می‌کند از آنجا که بازرسان این نهاد هر روز در تاسیسات حضور ندارند مشخص کردن قطعی زمانی که فعالیت‌های غنی سازی متوقف شده امکان ندارد. به رغم این، عدم افزایش میزان دخایر اورانیوم غنی شده به تناسب میزان تولید در مراحل ابتدایی نشان از وجود مشکلات جدی دارد. با گزارش آژانس ایران تاکنون ۳۱۸۳ کیلو اورانیوم با غنای پایین و ۳۳ کیلو اورانیوم ۲۰ درصد تولید کرده است.
ادعای ایران در آستانه انتشار گزارش
بر پایه‌ی خبرهای منتشر شده، آژانس در گزارش تازه‌ی خود خاطرنشان می‌کند، جمهوری اسلامی روز گذشته (۲۲ نوامبر) به این نهاد اطلاع داده ۲۸ مجموعه‌ی سانتریفیوژ کار غنی سازی اورانیوم را از سر گرفته‌اند. در این گزارش تصریح شده بازرسان آژانس تا کنون قادر به راستی‌ازمایی این ادعا نبوده‌اند. برخی ناظران معتقدند این ادعا می‌تواند واکنشی به شایعات روزهای اخیر تلقی شود.
صبح سه شنبه خبرگزاری مهر از قول علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نوشت «اقدامات خوبی در حوزه علم و فناوری صورت گرفته که خبرهای مربوط به حوزه هسته‌ای دو یا سه هفته بعد از برگزاری جلسه ۱+۵ ارائه می‌شود.» این نشست احتمالا پنجم ماه دسامبر برگزار می شود. طرفین هنوز بر محل گفتگو و مسائل مورد بخث به توافق نرسیده‌اند.
خوش‌بینی ایران در مورد گزارش آژانس
علی اکبر صالحی همچنین ورود ویروس استاکس‌نت به تاسیسات هسته‌ای ایران از یک سال و نیم پیش را تایید می‌کند اما مدعی است «با همت جهادگران و محققان حوزه هسته‌ای کشور این ویروس با دیوار بسته‌ای مواجه شد.» صالحی رخنه‌ی این ویروس را کار "دشنمان" خواند و افزود «در صورت موفقیت دشمنان سازمان انرژی اتمی قادر به ادامه فعالیت خود نبود در حالی که مرور زمان و گزارش‌های آژانس هسته‌ای نقض این گفته را اعلام خواهد کرد.»
در بخش‌هایی از گزارش تازه‌ی آژانس که منتشر شده به این ویروس اشاره‌ای نشده است اما این گزارش وجود اختلال در تاسیسات را تایید می‌کند. منابع آگاه می‌گویند ایران در سه سال گذشته دست‌کم دو یا سه بار مجبور به توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم شده است.
بی‌اعتمادی آژانس به فعالیت‌های ایران
کشورهای غربی جمهوری اسلامی را متهم می‌کنند به بهانه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای در پی ساختن بمب اتمی است. تهران این اتهام را ناوارد می‌داند و بر صلح‌آمیز بودن اهداف هسته‌ای خود اصرار دارد. به رغم این، فعالیت‌های اعلام نشده‌ی جمهوری اسلامی و عدم همکاری در "شفاف‌سازی" تمام برنامه‌های هسته‌ای همواره یکی از انتقادها به تهران بوده است. سوخت تنها نیروگاه هسته‌ای ایران توسط روسیه تامین می‌شود و میزان مصرف روزانه‌ی آن فراتر از کل تولید اورانیوم ایران در یک سال است.
از سوی دیگر کارشناسان معتقدند همان میزان اورانیوم کم‌غنی شده‌ای که ایران تا کنون تولید کرده در صورت بالا بردن درصد غنای آن برای ساختن دو بمب اتمی کافی است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید برای تایید صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران محتاج در اختیار داشتن اطلاعاتی است که تهران از دادن آن امتناع می‌کند. در گزارش تازه‌ی آژانس بار دیگر تاکید شده ایران باید به پرسش‌های بی‌شماری پاسخ دهد و اطلاعات لازم را در اختیار بازرسان بگذارد.
آژانس در گزارش خود خواهان بازدید از تمام تاسیسات هسته‌ای، در اختیار داشتن تمام اسناد لازم و گفتگو با اشخاصی است که به نوعی با این فعالیت‌ها مرتبط هستند. ایران تا کنون بر این خواسته‌ی آژانس کاملا گردن ننهاده است. آژانس می‌گوید موافقت ایران با این درخواست لازمه‌ی پذیرش ادعای این کشور در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه‌های هسته‌ای‌اش است.
BK/FW