"اجرای تحریم‌های ایسا برای امریکا هزینه سنگینی خواهد داشت"
۱۳۹۵ آذر ۱۵, دوشنبه
دو نهاد قانونگذار مجلس نمایندگان و سنای ایالات متحده با اکثریت قاطع آرا تحریم‌های آمریکا علیه ایران را به مدت ۱۰ سال دیگر تصویب کردند. قانون تحریم ایران، موسوم به Iran Sanktionen Act ایسا، که در سال ۱۹۹۶ تصویب شد هر ۱۰ سال یک بار نیازمند تمدید است. به موجب این قانون محدودیت‌هایی برای سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز ایران و فعالیت‌های موشکی این کشور پیش‌بینی شده است.
حسن روحانی رئیس‌جمهوری و نیز سخنگوی وزارت خارجه ایران هر دو تصویب این قانون را نقض توافق اتمی ایران با کشورهای پنج به علاوه یک دانسته‌اند.
اما حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در لندن و عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، در این باره گفته است: «بعضی از رسانه‌ها به نادرستی تمدید این قانون را به طور اتوماتیک به معنای برگشتن تحریم‌ها معنا کرده‌اند. این تفسیر قطعا ناصحیح است. درست است که در صورت امضای مصوبه مجلسین توسط رئیس جمهور، این قانون اعتبار قانونی خواهد داشت، اما برگرداندن تحریم‌های مندرج در ISA نیاز به تصمیم مستقل و جداگانه‌ای توسط دولت دارد که چنین تصمیمی اگر اتخاذ شود بی‌شک نقض برجام خواهد بود.»
بیشتر بخوانید: مجلس ایران خواهان اقدام متقابل علیه تمدید قانون داماتو شد
مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا، ضمن دادن توضیح درباره تحریم‌های ایسا، از آنها به عنوان تحریم‌های قدیمی مصوب دهه ۱۹۹۰ میلادی و مربوط به ایران و لیبی نام می‌برد. او معتقد است کنگره آمریکا با تمدید این تحریم‌ها در حقیقت خواسته قدمی جلوتر از رئيس‌جمهور آمریکا بردارد.
با این حال آقای عمادی معتقد است: «اگر اصرار بر اجرای مثلا محدودیت‌های بالای ۱۰ میلیون دلار سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز ایران باشد یا خریدهای مربوط به نیازهای هوایی ایران، من این را شکستن روح توافق ۵+۱ با ایران می‌دانم.»
به نظر این اقتصاددان، بر اساس توافق اتمی با ایران، محدودیت‌ها و تحریم‌هایی که مربوط به پروژه اتمی ایران بود برداشته شده و اجازه هم داده نشده است تا دوباره این تحریم‌ها فعال شوند، بنابراین اگر قرار باشد در چارچوب ایسا این تحریم‌ها دوباره برقرار شوند، این نقض برجام خواهد بود.
آمریکا در نقش "مبصر کلاس"
در توافقی که تابستان سال گذشته میان ایران و کشورهای پنج به علاوه یک امضا شد و شورای امنیت سازمان ملل هم آن را تایید کرد، تصریح شده که ایران برنامه اتمی نظامی‌اش را متوقف کرده است.
در گزارش‌های بعدی هم که از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شد تاکید شده که ایران به تمامی تعهداتش در چارچوب برجام عمل کرده است.
بیشتر بخوانید: "تمدید قانون تحریمی آمریکا به معنای بازگشت تحریم‌ها علیه ایران نیست"
توافق برجام قراردادی است میان ایران و شش کشور دیگر که آمریکا یکی از آنهاست. حالا اگر قرار باشد امریکا به عنوان یکی از طرف‌های این قرارداد، آن را یکطرفه نقض کند، واکنش کشورهای دیگر چگونه خواهد بود؟
مهرداد عمادی می‌گوید: «اینکه آمریکا به عنوان مبصر کلاس در سطح جهانی و به خودی خود بخواهد این قرارداد را نقض بکند، من تصور می کنم که حداقل کشورهایی مثل آلمان و ایتالیا و فرانسه با او همراهی نخواهند کرد و این خودش شکافی را که در حال حاضر ما بین اروپا و آمریکا به خاطر توافق‌های جدید تجارت و مخالفت ترامپ با آنها به وجود آمده، بیشتر خواهد کرد. من تاریکی افق بزرگتری را بین اتحادیه اروپا و آمریکا در آینده پیش‌بینی می‌کنم.»
راه شکایت برای ایران باز است
بر اساس پیش‌بینی مهرداد عمادی، دولت‌های اروپایی تن به نقض برجام از سوی امریکا نخواهند داد. اما آیا بخش خصوصی اروپا اعم از بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری و به خصوص بخش نفت و پتروشیمی این ریسک را می‌پذیرند که وارد معامله با ایران شده و مشمول تحریم‌های امریکا شوند؟
پیش‌بینی مهرداد عمادی این است که اگر قانون ایسا بخواهد در مورد شرکت‌های ثالث اجرا بشود و مثلا شرکت‌هایی مثل بریتیش پترولیوم یا کارخانجات خودروسازی فرانسه یا صنایع بزرگ آلمانی نتوانند با ایران وارد معامله شوند، این یک قانون‌شکنی بزرگ در توافق اتمی خواهد بود.
بیشتر بخوانید: واکنش رسانه‌ها و مجلس ایران به تمدید قانون تحریم‌ها
در صورت چنین چیزی، به نظر عمادی ایران می‌تواند به دادگاه‌های بین‌المللی در زمینه تجارت جهانی شکایت کند و شانس بردش هم بسیار زیاد است: «به عنوان یک اقتصاددان می‌گویم که شباهت‌های بسیار زیادی بین پرونده شکایت چین از آمریکا و مورد ایران می‌بینم. در مواردی که چینی‌ها از آمریکا به سازمان تجارت جهانی شکایت بردند و در آن دادگاه آمریکا باخت، هزینه‌ها برای شرکت‌ها و دولت فدرال آمریکا بسیار سنگین بود. در نتیجه این طور نیست که آمریکا هر کاری که خواست در سطح جهان بکند. در داخل کشور خودش می تواند این کار را بکند، ولی اگر بخواهد کشورها و شرکت‌های دیگر را تهدید بکند، برایش هزینه خواهد داشت. بنابراین این طور نیست که آمریکا به کلی دستش آزاد باشد و بتواند شرکت‌ها را بترساند و ایجاد ایران هراسی جدیدی بکند.»
در نهایت مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا معتقد است اجرای دوباره تحریم‌های ایسا بیش از آنکه برای ایران ضرر داشته باشد هزینه سنگینی برای آمریکا در بر خواهد داشت.