حمله عربستان به یمن، اعتراض ایران، حمایت فلسطین، ترکیه و غرب

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران خواهان توقف هر چه سریعتر حمله عربستان به یمن شد. او که در شهر لوزان سوئیس با خبرنگار تلویزیون العالم (شبکه عربی سیمای جمهوری اسلامی) سخن می‌گفت عملیات عربستان را " نقض کننده حاکمیت یمن" توصیف کرد که "نتیجه ای جز خونریزی نخواهد داشت".

ظریف که برای شرکت در دور دیگری از مذاکرات هسته‌ای در لوزان به سر می‌برد، در ادامه مصاحبه گفت که عملیات عربستان "برای هیچ کشوری فایده نخواهد داشت و منطقه را گرفتار تنش هر چه بیشتر خواهد کرد". او بدون آن که اشاره‌ای مشخص به اقدامات ایران بکند، قول داد که کشورش " همه تلاش‌خود را به کار خواهد بست تا بحران یمن مهار شود".

بحرانی‌ باسابقه

اندکی پیش از ظریف، مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز حملۀ به یمن را "گامی خطرناک و مغایر با مسئولیت های بین المللی در احترام به حاکمیت ملی کشورها" توصیف کرد و آن را باعث "از دست‌رفتن فرصت‌ها برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات داخلی یمن" دانست.

از شهریور گذشته که نیروهای حوثی یمن در اعتراض به وضعیت اقتصادی و به‌خصوص "سهم غیرمطلوب" خود در طرح قانون اساسی جدید به سوی صنعا، پایتخت یمن سرازیر شدند، این کشور بیش از پیش در گیر بحران شده است.

زیدی‌ها که شبه‌نظامیان حوثی آن‌ها را به لحاظ سیاسی و نظامی نمایندگی می‌کنند، یک سوم جمعیت یمن را تشکیل می‌دهند و عمدتا در شمال این کشور سکونت دارند. پس از به توافق‌نرسیدن حوثی‌ها با عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهور یمن و دولت وی بر سر مسائل مورد اختلاف، آن‌ها هادی را مجبور به استعفا کردند و او به عدن در جنوب کشور گریخت.

ظرف هفته‌های اخیر همزمان با ناکام‌ماندن تلاش نماینده سازمان ملل برای یافتن یک راه‌حل سیاسی برای بحران، حوثی‌ها نیز در اتحاد با نیروهای نظامی و امنیتی وابسته به علی عبدالله صالح، رئیس جمهور پیشین یمن پیشروی برای تصرف مناطق جنوبی یمن و از جمله عدن را هم آغاز کردند. صالح سال ۲۰۱۲ از سمت ریاست جمهوری یمن خلع شد. ایران نیز حامی اصلی حوثی‌ها در منطقه به شمار می‌رود.

حوثی‌ها روز چهارشنبه (۲۶ مارس، ۶ فروردین) به شهر عدن که مقر هادی است نزدیک شده بودند و گفته می‌شد که وی ضمن دعوت از کشورهای خارجی برای دخالت در بحران یمن و مهار حوثی‌ها، خود نیز فرار کرده است.

عربستان می‌گوید که ۱۱ کشور در حمله به حوثی‌ها مشارکت دارند و هدف بازگرداندن "رئیس جمهور مشروع" کشور به قدرت است. این کشور حوثی‌ها را "ابزار دست قدرت‌های خارجی" توصیف کرده که اشاره‌ای به ایران تلقی می‌شود. ایران از حامیان حوثی‌ها در یمن به شمار می‌رود.

حمایت ترکیه از عملیات عربستان

علاوه بر مسئولان وزارت خارجه ایران، برخی از نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در باره حمله عربستان به یمن اظهارنظر کرده‌اند. منصور حقیقت‌پور، معاون کمیسیون گفته است که سعودی‌ها "به دلیل از دست دادن حیاط خلوت خود در منطقه عصبانی هستند" و به همین دلیل دست به حمله به یمن زده‌اند.

حقیقت‌پور با بیان این که "همه کشورها باید به تصمیم مردم یمن احترام بگذارند" منصور هادی را "مزدور خارجی‌ها" توصیف کرد که "اراده مردم او را از کشور اخراج کرده است".

در همین حال، ترکیه از حمله عربستان و متحدانش به یمن حمایت کرد. وزارت خارجه ترکیه با صدور بیانیه‌ای متذکر شد که ریاض، آنکارا را پیش از عملیات در جریان قرار داده بود. بنا بر این بیانیه، ترکیه "معتقد است که این عملیات نظام قانونی را به یمن بازمی‌گرداند و مانع از خطر جنگ داخلی می‌شود".

تشکیلات خودگردان فلسطین نیز با صدور بیانیهشای اعلام کرد: «ما از این حمله که با هدف حفظ وحدت یمن و حمایت از مشروعیت دولت آن انجام شده است، حمایت می کنیم».

فرانسهٰ: در کنار متحدان می‌مانیم

بریتانیا نیز حمایت خود را از عملیات عربستان اعلام کرده است. در بیانیه وزارت خارجه این کشور آمده است: «ما در نهایت راه حل سیاسی را بهترین راهکار برای حل بحران یمن می‌دانیم. رفتار حوثی‌ها و روحیه توسعه‌طلبانه آن‌ها از عوامل اصلی شکست راهکارهای سیاسی برای حل بحران یمن به شمار می رود.»

وزارت امور خارجه فرانسه نیز موضع مشابه‌ای گرفته است. این وزارت‌خانه با صدور بیانیه ای ضمن بیان این که "عملیات طوفان کوبنده در یمن به درخواست دولت قانونی این کشور به ریاست منصور هادی صورت گرفته" می‌گوید که "پاریس تا زمان بازگشت آرامش و ثبات به یمن در کنار هم‌پیمانان خود خواهد ایستاد".

چین و روسیه نسبت به اوضاع یمن ابراز نگرانی کرده‌اند. وزارت خارجه چین می‌گوید که نسبت به اوضاع نابسامان یمن به شدت نگران است و وزارت خارجه روسیه هم از تماس این کشور با همه طرف‌ها جهت "دستیابی به سازش سیاسی برای بحران یمن" خبر داده است.

در حالی که قبلا کاخ سفید اعلام کرده بود که عملیات عربستان را به لحاظ اطلاعاتی و لجستیکی حمایت می‌کند، جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز روز پنجشنبه ۲۶ مارس در تماس تلفنی با وزرای خارجه کشورهای عربستان، امارات، کویت، بحرین و عمان از حملات هوایی عربستان به یمن حمایت کرد.

این در حالی است که وزیر خارجه عراق که دولتش از متحدان ایران در منطقه به شمار می‌رود با عملیات یادشده مخالفت کرده است.