رکود در نشست تنوع زیستی ناگویا

گفت‌وگوهای دهمین نشست کنوانسیون تنوع زیستی سازمان ملل متحد در ناگویای ژاپن که از یک هفته‌ی پیش تا کنون جریان دارد در بسیاری از موارد نتوانسته است به پیشرفت دست یابد. حتی برخی از نمایندگان تشکل‌های زیست‌محیطی بیم آن دارند که این نشست به "کپنهاگ دوم" تبدیل شود.

نشست زیست‌محیطی کپنهاگ که نزدیک به یک سال پیش برگزار شد به شکست سختی انجامید.

خبرگزاری آلمان می‌گوید، محور اصلی نشست کنوانسیون تنوع زیستی سازمان ملل متحد در ناگویا "پروتکل دسترسی و تسهیم منافع حاصل از منابع بیولوژیکی" (ABS-Protokoll) است.

از این پروتکل به عنوان سندی علیه غارت منابع زیستی نیز یاد می‌شود. این سند در جهت قانون‌مند ساختن دسترسی به مواد بیولوژیکی و تسهیم عادلانه‌ی منافع حاصل از آن بین کشورهای صنعتی و در حال رشد تهیه شده است.

دشواری‌های رسیدن به توافق

یکی از موارد مورد مشاجره در نشست ناگویا چگونگی کاربرد این پروتکل در موارد اضطراری است.

برای مثال می‌توان از مواردی نام برد که یک بیماری در سطح جهان شایع می‌شود، مانند آنفلوانزای مرغی. در صورت بروز چنین مواردی کشورهای صنعتی سعی دارند، با دسترسی هر چه سریع‌تر به منابع بیولوژیک عامل مولد این بیماری را کشف کرده و داروی آن را بیابند.

این سند همچنین شامل دسترسی به همه‌ی مواد بیولوژیکی می‌شود، مانند گیاهان جنگل‌های مناطق گرمسیری که هم از نظر پزشکی و هم از نظر تولید مواد آرایشی قابل بهره‌برداری هستند. در اینجا نیز این پروتکل باید شرایطی را پدید بیاورد که منافع حاصل از دسترسی به مواد بیولوژیکی به طور عادلانه تقسیم شود.

خبرگزاری آلمان می‌نویسد، به نظر می‌رسد که موفقیت استراتژی بین‌المللی برای حفاظت از تنوع زیستی هر چه که می‌گذرد بیشتر به موفقیت سند ABS گره می‌خورد.

کارشناسان حاضر در نشست ناگویا می‌گویند، هنوز در مورد زمان اجرایی شدن "پروتکل دسترسی و تسهیم منافع حاصل از منابع بیولوژیکی" تصمیمی اتخاذ نشده است.

برخی از کشورهای در حال رشد خواستار مروری بر سال‌های پس از کنوانسیون زیست‌محیطی ریو یعنی سال‌های پس از ۱۹۹۳ شده‌اند. به این علت که در "دستور کار ۲۱" که از اسناد مهم حاصل از نشست ریودوژانیرو است تصمیم گرفته شده بود که منافع حاصل از منابع ژنتیکی به طور عادلانه تقسیم شود.

روز چهارشنبه نوربرت روتگن، وزیر محیط زیست آلمان، تأکید کرد که اگر کشورهای در حال رشد به اصرار خود بر بررسی سال‌های پس از کنوانسیون ریو ادامه دهند، هیچ گونه توافقی بر سر پروتکل ABS به دست نخواهد آمد.

قرار است که روتگن دوشنبه‌ی آتی به ناگویا سفر و در روز سه‌شنبه نیز در گفت‌وگوهای ناگویا شرکت کند.

از آنجا که "سند دسترسی و تسهیم منافع حاصل از منابع بیولوژیکی" حاوی بخش‌هایی مربوط به بهداشت و درمان و اقتصاد است پیش‌بینی می‌شود که هفته‌ی آینده گفت‌وگوهای دشواری در این رابطه جریان داشته باشد.

نشست کنوانسیون تنوع زیستی تا ۲۹ اکتبر (۷ آبان‌ماه) در ناگویا ادامه خواهد یافت. این نشست هر دو سال یک بار برگزار می‌شود.

FV/MM