عدم تمایل بانک‌های بزرگ جهانی به همکاری با ایران
۱۳۹۲ اسفند ۲۳, جمعه
خبرگزاری رویترز در گزارشی به بررسی دلایل عدم‌همکاری بانک‌های بزرگ بین‌المللی با جمهوری اسلامی پرداخته است. در این گزارش آمده است که با وجود "آب شدن یخ‌ها" در مناسبات ایران و جامعه جهانی، هنوز بسیاری از بانک‌های بین‌المللی از معامله و همکاری‌های مالی با ایران خودداری می‌کنند.
این بانک‌ها حتی در زمینه‌های معاملات دارویی و مواد غذایی با ایران که می‌توانند مبنای بشردوستانه نیز داشته باشند، اهمال می‌ورزند. بنا به ارزیایی رویتزر این "اهمال" ناشی از ترس بانک‌ها از مجازات‌های احتمالی اتحادیه اروپا و دولت آمریکا است.
بنا به توافق‌های موجود میان ایران و گروه ۱+۵ ، بانک‌های بین‌المللی می‌توانند در معاملاتی که مبنای بشردوستانه دارند، با بانک‌های ایرانی همکاری داشته باشند، اما هنوز هم تردید بنگاه‌های مالی در همکاری با ایران برطرف نشده است.
بنا بر توافق‌نامه‌ی ژنو که در ماه نوامبر ۲۰۱۳ به امضا رسید، طرفین با تائید بر ایجاد "کانال مالی" برای پیشبرد "معاملات بشردوستانه"، پذیرفتند که غرب تسهیلاتی برای معاملات نفتی ایران فراهم آورد.
بنا به گزارش رویتز این گونه معاملات (دارو و مواد غذایی) قرار بوده که توسط ۷ بانک اروپایی و ۸ بانک ایرانی صورت گیرد.
بیم بانک‌های بزرگ از همکاری با ایران
در مورد جزییات این همکاری وزارت خزانه‌داری آمریکا و مسئولان اروپایی تا کنون سکوت کرده‌اند، اما یک مقام رسمی آمریکا در واشینگتن به رویترز گفت: «تنها برخی از بانک‌ها آماده‌اند که این نقش را برعهده گیرند. تا کنون چندین بانک‌بزرگ بین‌المللی به خاطر معامله با ایران مجبور به پرداخت جریمه‌های نقدی شده‌اند. بدین دلیل آنها به مشارکت در معاملات (حتی با مبنای بشردوستانه) با ایران تمایلی ندارند.»
این مقام آمریکایی افزود: «این بانک‌ها حاضر به انجام معامله با ایران نیستند و ما نیز در موقعیتی نیستیم که آنها را مجبور کنیم.»
در سال ۲۰۱۲ بانک "HSBC" به خاطر نقض تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران مجبور به پرداخت ۹۲/ ۱ میلیارد دلار شد. بانک "BNP" (پاری‌با) نیز توسط دادگاهی در آمریکا به خاطر نقض تحریم‌ها از جمله تحریم‌های آمریکا علیه ایران حدود ۱/۱ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
یکی از بانکداران به رویترز گفت که با وجود چنین شرایطی "طبیعی است که بانک‌ها تمایلی به همکاری ندارند. اوضاع سیاسی در جهان به سرعت تغییر می‌کند. رویدادهای اخیر در اوکراین نیز گواهی بر این مدعاست.»
توافقات دوجانبه
در گزارش رویترز آمده است که پس از توافقات اولیه در نوامبر ۲۰۱۳ در ژنو، کشورهای غربی و ایرانی ظاهراً مایلند که تا ماه ژوئیه ۲۰۱۴ به توافقی نهایی دست یابند. این امر منوط به آن است که تردید کشورهای غربی پیرامون تلاش‌های ایران برای دست‌یابی به تسلیحات اتمی بطور کلی برطرف شود.
بانک‌های خارجی که می‌توانند طرف معامله با ایران باشند از این قرارند: بانک استاندار چارترد (لندن)، سوسیته ژنرال (پاریس)، بانک PCB (زوریخ)، بانک اونی کردیت (مونیخ)، کومرتس بانک (فرانکفورت)، یونایتد بانک (زوریخ) و سرانجام بانک BHF (فرانکفورت).
هنوز معلوم نیست که آیا از این بانک‌ها برای واگذاری تسهیلات مالی به ایران درخواست مشخصی صورت گرفته است یا نه. دو بازرگانی که در جریان همکاری ایران و بانک‌های خارجی قرار دارند، به رویترز گفتند: «مطمئن نیستیم که همه این بانک‌های ذکرشده در این همکاری مشارکت داشته باشند.»
مسئولان کومرتس بانک، سوسیته ژنرال، یونایتد بانک و BCP از هر گونه اظهارنظری در این زمینه خودداری کردند.
خواست ایران برای رفع فوری تحریم‌ها
در سندی که خبرگزاری رویترز بدان استناد می‌کند، نام بانک‌های اقتصاد، نوین، پارسیان، پاسارگاد، کارآفرین، سرمایه، زمان و مسکن و کشاورزی به چشم می‌خورد.
رویترز به نقل از یک مقام مسئول ایرانی می‌نویسد که یک تیم ایرانی سرگرم تهیه راه‌کارهای عملی برای رفع تحریم‌هاست و تمام گزارش‌های لازم را نیز به اطلاع آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی می‌رساند.
بانک مرکزی ایران نیز از تایید نام بانک‌های ایرانی که اجازه فعالیت مستقیم با شرکای خارجی را یافته‌اند، خودداری کرد.
یک دیپلمات غربی درباره انتخاب برخی بانک‌های ایرانی و غربی گفت: «زمانی که بانک‌های غربی که فعالیت‌های گسترده‌ای نیز با آمریکا دارند، در این زمینه فعال می‌شوند، وضعیت بهتری فراهم می‌آید. زیرا در غیر این صورت ما با صدها دلال و واسطه‌گر مواجه‌می‌شویم. نظارت بر چرخش پول در این شرایط بسیار دشوارتر است.»