کنگره حزب سوسیال‌دمکرات‌ آلمان وفادار به ایده و عنوان "سوسیالیسم دموکراتیک"

بادگودسبرگ – برلین - هامبورگ

کنگره‌ی "تاریخی" بعد از جنگ حزب سوسیال‌دموکرات آلمان، کنگره‌ی بادگودسبرگ در سال ۱۹۵۹ است. این کنگره از آن رو "تاریخی" نامیده می‌شود، که تحول حزب، از یک جریان سوسیالیستی کارگری به یک حزب توده‌ای را در برنامه‌ی حزبی بازتاب داد.

در سال ۱۹۸۹ حزب در کنگره‌ی برلین دارای برنامه‌ی تازه‌ای شد. این برنامه از جنبش‌های زنان و حفظ محیط زیست و دیگر جنبش‌های نوین اجتماعی برآمده در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ تأثیر پذیرفت.

حزب اینک در کنگره‌ی هامبورگ دارای برنامه‌ی بنیادی (Grundsatzprogramm) تازه‌ای شده است.

کنگره‌ی هامبورگ (۲۶ تا ۲۸ اکتبر) را اما نمی‌توان تاریخی نامید و به آن مقامی همچون کنگره بادگودسبرگ داد. با وجود این، کنگره‌ی هامبورگ آنچنان اهمیتی دارد که از این پس مدام از آن نام برده شده و در درون و بیرون حزب به آن استناد شود.

اهمیت کنگره هامبورگ

اهمیت کنگره‌ی هامبورگ در این است که نشان داد، برخلاف برخی تصورهای رایج، هنوز مفهوم "چپ" کهنه و دِمـُده و بی‌فایده نشده و از جمله حزب سوسیال‌دموکرات آلمان لازم می‌بیند جایی را در پهنه‌ی سیاسی برای خود متصور شود که به طور سنتی چپ نامیده می‌شود.

در کنگره‌ی هامبورگ بار دیگر نمایانده شد که شاخص اصلی معرفی "چپ" تأکید بر عدالت اجتماعی است. حزب سوسیال‌دموکرات آلمان بار دیگر خود را به عنوان حزبی تعریف کرد که مسئله‌ی اجتماعی، یعنی نابرابری و تبعیض را از نظر دور نمی‌دارد. کورت بک دبیر کل حزب در این رابطه در کنگره‌ی هامبرگ چنین گفت: «ما هرگز مجاز نیستیم که امر اجتماعی را همچون چیزی در نظر گیریم که مزاحم و ناخوشایند است.»

حاصل تأکید بر "عدالت اجتماعی" از یکسو و از سوی دیگر وجود گرایشی قوی در حزب سوسیال‌دمکرات، برای این که ضمن نوآوری، بر هویت تاریخی خود وفادار بماند، آن شد که در برنامه‌ی حزب ایده و عنوان "سوسیالیسم دموکراتیک" جای خود را حفظ کند.

اهمیت کنگره‌ی هامبورگ، تنها به لحاظ مرامنامه‌ای نیست. انتظار می‌رود که این کنگره باعث شود، حزب سوسیال‌دموکرات، فقط به‌عنوانِ یک رکن ائتلاف حکومتی‌ای به رهبری حزب دموکرات مسیحی شناخته نشود و در ارکستر حکومت بتوان به صورتی روشن صدای ساز آن را شنید.

ارتباط بحثهای ارزشی و بحثهای روز سیاسی در بحث بر سر "برنامه‌ی کاری ۲۰۱۰" نمایان می‌شود. کنگره‌، این "برنامه"‌ را که کارپایه‌ی حکومت گرهادر شرودر بوده است، کنار نگذاشت، اما در عین حال انتقاد از آن و عدم وفاداری به آن را موجه شمرد. خود دبیرکل حزب در رابطه با بحث کمک بیکاری در این مورد پیشقدم بوده است.

مسائل روز

کنگره در روز اول کار خود رهبری حزب را برگزید. معلوم شد که کورت بک محبوبیت و نفوذ تثبیت‌‌شده‌ای‌ دارد. در بحثهای این روز و بحثهای دو روز بعد، اختلاف‌های جناحی چندان پرنمود نبودند. کنگره‌ی هامبورگ، کنگره‌ی نمایش یکپارچگی بود.

روز سوم کنگره‌‌‌، روز بحثهای اساسی برنامه‌ای بود، روز میانی اما به بحثهای مشخص اختصاص داشت. در این روز، حزب به خصوصی کردن بخشی از راه‌آهن کشوری رأی داد، اما خواهان در نظر گرفتن مجموعه‌ای از ملاحظات اجتماعی شد. کنگره خواهان آن شد که دراتوبان‌های آلمان محدودیت سرعت برقرار شده و ۱۳۰ کیلومتر در ساعت به‌عنوان سقف تعیین شود. کنگره به مشارکت نظامی آلمان در مبارزه ضد تروریستی در افغانستان در چارچوب "عملیات صلح پایدار" (OEF) رأی داد.

موضوعی دیگر، حداقل دستمزدها بود. به نظر حزب سوسیال‌دموکرات دستمزد کمینه در آلمان بایستی ۵ / ۷ یورو در ساعت باشد.

در انتظار زمستانی گرم

تصور می‌شود که پس از کنگره‌ی هامبورگ مناسبات حزب سوسیال دموکرات و حزب دموکرات مسیحی در چارچه کابینه‌ی ائتلافی آنگلا مرکل وارد مرحله‌ی تازه‌ای شود. تأکید حزب سوسیال‌دموکرات بر هویت خود، به معنای اختلاف‌های بیشتر در حکومت ائتلافی است. شاید زمستان گرمی در پیش روی آلمان باشد.

ر / خبرگزاری آلمان