Między wojną a korupcją
15 czerwca 2011
Afganistan należy do najbardziej skorumpowanych państw świata. W ostatnim rankingu organizacji pozarządowej Transparency International (TI) kraj ten, wraz z Birmą, zajmuje przedostatnie miejsce. Na ostatniej pozycji listy, obejmującej 178 państw, znajduje się Somalia.
Co jest powodem, że prawie 10 lat po wkroczeniu sił międzynarodowych, struktury państwowe Afganistanu są ciągle jeszcze tak kruche? Nawet ekspertom niełatwo odpowiedzieć na to pytanie.
Zmiany na lepsze
Politolog Martin Kipping z referatu Afganistan i Pakistan w niemieckim Ministerstwie Współpracy Rozwojowej chętniej wskazuje na pozytywne przykłady. Śmiertelność niemowląt spadła o jedną trzecią, liczba uczniów wzrosła siedmiokrotnie, ponad 1/3 uczniów to dziewczęta. Znacznie poprawiło się zaopatrzenie w wodę i energię. "Jest to pozytywne i godne uwagi" - oświadczył Kipping na konferencji zorganizowanej przez Fundację Heinricha Bölla w Berlinie. W latach 2007-2008 Kipping odpowiadał w ambasadzie Niemiec w Kabulu za pomoc humanitarną i sprawy gospodarcze.
Afganistan a Niemcy
Afganistan ma w niemieckiej współpracy rozwojowej pozycję priorytetową. Do 2013 roku rząd w Berlinie chce zainwestować blisko 430 mln euro w odbudowę cywilną tego kraju. Mimo, że według Kippinga jest to właściwa droga, to gdy rozmawia z afgańskimi urzędnikami nachodzą go wątpliwości.
Raz po raz słyszy się o przypadkach korupcji w rządzie prezydenta Hamida Karzaja. Również dlatego Ministerstwo Współpracy Rozwojowej wstrzymało część obiecanych środków z budżetu za rok 2011.
Reszta popłynie dopiero wtedy, gdy postęp w zwalczaniu korupcji stanie się namacalny. Mimo wszystko niemieccy eksperci ds. współpracy rozwojowej będą musieli dalej aranżować się z podejrzanymi osobami, "ponieważ wybieranie partnerów do rozmów nie jest możliwe".
Zaangażowany
Yama Torabi angażuje się w Afganistanie w usprawnienie działalności rządu i większą przejrzystość.
Torabi studiował w Paryżu politologię i stosunki międzynarodowe. Jako dyrektor założonej przezeń organizacji "Integrity Watch Afghanistan" (IWA) jest dzień w dzień konfrontowany ze zjawiskiem korupcji. Co do sytuacji w kraju nie ma żadnych złudzeń. Zdaje sobie sprawę, że zwalczanie korupcji i przestępczości jest możliwe, ale krok po kroku, i że wymaga to dużej cierpliwości.
Winę ponoszą państwa zachodnie
Z kolei amerykański prawnik i ekonomista, Edgardo Buscaglia, od dłuższego czasu zajmuje się przyczynami korupcji w sferze publicznej i powiązaniami z zorganizowaną przestępczością. Jest między innymi doradcą rządu USA i ONZ. Buscaglia, ekspert ds. korupcji uważa, że wiele nie rozwiązanych problemów w Afganistanie ma źródło w arogancji państw zachodnich. Zarzuca im między innymi zawężone spojrzenie na stosunki panujące w Afganistanie. Mimo, że uważa zwalczanie przestępczości narkotykowej za ważne, podkreśla, że w Afganistanie i "inne formy zorganizowanej przestępczości utrudniają ludziom życie", na przykład kidnapping.
W obliczu dramatycznie pogarszającej się sytuacji bezpieczeństwa w Afganistanie, zdania na temat przyszłości tego kraju są bardziej podzielone, niż kiedykolwiek wcześniej.
Marcel Fürstenau / Iwona D. Metzner
red. odp.: Andrzej Paprzyca