Niemcy: 90 proc. pomocy domowych pracuje nielegalnie
16 września 2023
Pomoce domowe w Niemczech są nadal rzadko rejestrowane w odpowiednim urzędzie, jak wynika z opublikowanej w sobotę (16.09.2023) analizy Instytutu Niemieckiej Gospodarki (IW).
Co dziesiąty legalny
– Według naszych szacunków liczba osób pracujących jako pomoce domowe, a które nie są zarejestrowane i pracują nielegalnie bez ubezpieczenia i ochrony wypadkowej, od lat wynosi ponad 90 procent – mówi autor badania Dominik Enste.
IW oceniło niedawno opublikowane wyniki „panelu społeczno-ekonomicznego” (SOEP), reprezentatywnego długoterminowego badania prywatnych gospodarstw domowych. Zgodnie z nimi około 4,3 miliona gospodarstw domowych zatrudniało pomoc regularnie lub okazjonalnie w 2021 roku, czyli mniej więcej co dziesiąte gospodarstwo domowe.
Jeśli odliczy się od tego gospodarstwa domowe zgłaszające (koniec czerwca: 290 000) pracowników podlegających składkom na ubezpieczenie społeczne i samozatrudnionych, według IW istnieje luka wynosząca 3,9 miliona gospodarstw domowych. W tych gospodarstwach domowych pracujący na czarno sprzątają, koszą lub pomagają w codziennych zajęciach.
Niechciane umowy
Dominik Enste wyjaśnia, że obie strony często unikają rejestracji w Minijobzentrale (urzędzie zatrudnienia krótkoterminowego oraz w niepełnym wymiarze). – Nawet jeśli nierzadko zdarza się, że pomoc domowa pracuje w danych gospodarstwie przez wiele lat i budowane są dobre relacje oparte na zaufaniu, gospodarstwa domowe często nie chcą podejmować zobowiązań w formie umowy.
Dla wielu osób prywatne gospodarstwo domowe nie jest miejscem pracy jak każde inne. – Ciągłe wypłacanie wynagrodzenia w przypadku choroby lub gdy pomoc domowa jest na wakacjach to nieznane i niechciane obowiązki.
Z drugiej strony, według eksperta, dla wielu pomocników opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne jest nieatrakcyjne, ponieważ nie otrzymują oni dodatkowych świadczeń. Na przykład, są oni objęci rodzinnym ubezpieczeniem zdrowotnym lub prawdopodobnie nie będą w stanie uzyskać emerytury powyżej minimalnego poziomu. Unikają również przeszkód biurokratycznych. – W ten sposób szara strefa nadal kwitnie w prywatnych gospodarstwach domowych i wokół nich.
Pomoc domowa często do opieki
Analiza wykazała również, że gospodarstwa domowe, w których krewni są pod opieką, znacznie częściej zatrudniają pomoc domową. Podczas gdy 8,6 procent gospodarstw domowych bez osób wymagających opieki zatrudnia kogoś, odsetek ten wynosi 37,4 procent w przypadku gospodarstw domowych z osobami wymagającymi opieki.
– W związku z ciągłym silnym wzrostem liczby osób wymagających opieki i wynikającą z tego rosnącą potrzebą wsparcia w życiu codziennym poza faktyczną opieką, również w Niemczech powinny zostać w końcu przetestowane proste modele bonów – uważa ekspert w dziedzinie ekonomii behawioralnej i etyki biznesu. W takich modelach państwo poprzez dotacje ustanawia silniejsze zachęty do rejestracji pomocy domowej. Według Dominika Enste,takie modele mogłyby pomóc w ukierunkowany i skuteczny sposób.
(dpa/jak)