1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Osady z Herrnhut wpisane na Listę Dziedzictwa UNESCO

Bartosz Dudek opracowanie
26 lipca 2024

UNESCO uznało osady protestanckiej wspólnoty Braci Morawskich ze wschodniej Saksonii za obiekty światowego dziedzictwa kulturowego.

https://p.dw.com/p/4inDO
Osiedle Braci morawskich w Herrnhut z lotu ptaka
Osiedle Braci morawskich w Herrnhut Zdjęcie: Sebastian Kahnert/dpa/picture alliance

UNESCO uznało miasteczko Herrnhut w Saksonii jako część osadnictwa Braci morawskich za nowy obiekt światowego dziedzictwa. Właściwy komitet Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki, Kultury i Komunikacji (UNESCO) ogłosił decyzję na 46. sesji w New Delhi w Indiach.

– Osady Braci morawskich symbolizują kulturową i duchową wymianę ponad granicami państw i kontynentów” – powiedziała Maria Böhmer, przewodnicząca Niemieckiej Komisji UNESCO. – Są zjednoczone w różnorodności, a tym samym symbolizują ideę światowego dziedzictwa – dodała.

Założenie w czasach unii polsko-saskiej

Herrnhut jest od XVIII wieku siedzibą protestanckiej wspólnoty Braci morawskich zwanych też herrnhutami lub Ewangelicką Jednotą Braterską.

Uchodźcy religijni z Moraw założyli to miasteczko w 1722 roku, w czasach unii polsko-saskiej. Herrnhuci utrzymywali doktrynalną więź z polską prowincją Jednoty Braci Czeskich. Jednym z ich sympatyków był polsko-niemiecko-czeski duchowny protestancki Daniel Ernest Jabłoński z Jednoty Braci Czeskich, który ordynował na seniorów (biskupów) kongregacji herrnhutów Davida Nitschmanna i Nikolausa von Zinzendorfa.  

Nikolaus Ludwig von Zinzendorf, portret olejny, z tyłu zabudowania osady
Darczyńca i późniejszy przełożony wspólnoty Braci morawskich Nikolaus Ludwig von Zinzendorf (obraz olejny J.V. Illaidta z 1747 r.)Zdjęcie: Unitätsarchiv/epd/picture-alliance

Kiedy wspólnota Braci morawskich rozprzestrzeniła się później po całym świecie, misjonarze z Górnych Łużyc zabrali również plany budowy nowych osad do innych krajów. Jedna z nich, Christiansfeld w Danii, została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2015 roku. Nowo utworzone międzynarodowe miejsce światowego dziedzictwa Herrnhut obejmuje również osady Braci morawskich w Bethlehem w Pensylwanii (USA) i Gracehill w Irlandii Północnej.

Zabytkowe domy
Zabytkowe osiedle herrnhutów w Christiansfeld w Danii Zdjęcie: Kolding Kommune

Barokowa konstrukcja, prosta architektura

Hrabia Nikolaus Ludwig von Zinzendorf (1700-1760) podarował protestanckim uchodźcom religijnym z Moraw ziemię na osiedlenie się na Górnych Łużycach. 17 czerwca 1722 r. cieśla Christian David ściął pierwsze drzewo, aby zbudować nową wioskę pod „ochroną Pana” (niem. Herrnhut). Stąd historyczna polska nazwa Ochranów.

Osady Braci morawskich zostały zaplanowane zgodnie z tymi samymi barokowymi zasadami we wszystkich miejscach świata, do których docierali ich misjonarze. Jednolity plan osady miasta i prosta architektura odzwierciedlają ideały tej pietystycznej wspólnoty religijnej i jej zorientowany na społeczność sposób życia. Dzięki działalności misyjnej Braci morawskich na całym świecie powstało ponad 30 takich osad.

Świecąca gwiazda herrnhucka
Gwiazda herrnhucka to nieodłączny element bożonarodzeniowej dekoracji w NiemczechZdjęcie: DW

Gwiazdy herrnhuckie

Położony we wschodniej Saksonii, około 20 kilometrów od polskiej granicy, Herrnhut liczy dziś około 1200 mieszkańców; około 5000 osób zamieszkuje sąsiednie wioski. To małe miasteczko w powiecie Görlitz jest znane na całym świecie z dwóch hitów eksportowych: po pierwsze z bożonarodzeniowych gwiazd herrnhuckich (zwanych też morawskimi), których prawie 800 000 opuszcza co roku lokalną fabrykę; a po drugie z Herrnhut Watchwords, corocznej książki pobożnościowej z wersetami biblijnymi na każdy dzień, obecnie publikowanej w ponad 60 językach.

Obecnie w Niemczech znajdują się 53 obiekty światowego dziedzictwa UNESCO.

(dpa/du)

Dudek Bartosz Kommentarbild App
Bartosz Dudek Redaktor naczelny Sekcji Polskiej DW