Szumowska najlepszą reżyserką Berlinale

Jafar Panahi ma nie tylko zakaz pracy w swoim zawodzie, ale również zakaz podróżowania. To dlatego Złotego Niedźwiedzia dla Panafiego odebrały jego dziesięcioletnia siostrzenica oraz żona reżysera. Filmowiec już trzeci raz musi śledzić swoje filmy na Berlinale z daleka. „Będę go tak długo zapraszał, aż kiedyś będzie mógł przyjechać”, powiedział dyrektor festiwalu Dieter Kosslik. Główna nagroda dla Irańczyka potwierdza, że Berlinale uważa się także za festiwal filmów politycznych.

Wyróżnienie to nie było zaskoczeniem, bo „Taxi” od początku należał do faworytów Berlinale. W swojej 80-minutowej produkcji Panahi gra taksówkarza, który rozmawia z około tuzinem swoich pasażerów. Jeżdżi w biały dzień po Teheranie i rozmawia z nimi o zakazie robienia filmów, cenzurze, tłumieniu twórczego ducha, ale także o międzyludzkiej lojalności i przyjaźni. Rozmowy są nagrywane przez dwie małe kamery. Do końca nie wiadomo, czy jego rozmówcy to przypadkowi goście, czy też profesjonalni aktorzy.

Małgorzata Szumowska najlepszą reżyserką

Film Szumowskiej polaryzował publiczność festiwalu, ale recenzje były dobre. Pisano o „polskim czarnym humorze”, o odkrywaniu przez Szumowską tematów zabiedbanych w kinie, o ciekawym spojrzeniu na dzisiejszość. Po premierze filmu kilka dni temu niemiecka prasa uznała polską „czarną“ komedię za jeden z najbardziej zaskakujących i interesujących filmów konkursu. Krytycy pisali o filmie Szumowskiej, że jest „ciemną perłą” i „90-minutową kompozycją zupełnie nowego rodzaju filmu: filmu o duchach, w którym ludzie tak na duchy plują, że te, ze strachu przed ludźmi, wcale się nie pojawiają”.

Nie zdziwiło więc, że Małgorzata Szumowska otrzymała Srebrnego Niedźwiedzia za reżyserię. Takie wyróżnienie dla kobiety to na Berlinale rzadkość. Szumowska oraz aktorka Charlotte Rampling były zresztą jedynymi kobietami, które otrzymały na Berlinale wyróżnienia. Polska reżyserka podsumowała to na scenie słowami: „Jestem reżyserem, ale także kobietą – uważam, że to dobra kombinacja!” Nagroda dla Szumowskiej pasuje też do tegorocznego motta festiwalu, które brzmiało: „mocne kobiety w skrajnych sytuacjach”.

Oprócz wyróżnienia polskiej reżyserki jury festiwalu przyznało równorzędnego Niedźwiedzia rumuńskiemu filmowcomi Radu Jude, który zaprezentował czarno-biały obraz opowiadający o ksenofobii, antysemityźmie i homofobii.

Aktorka: „Wróciłam do Berlina przejąć pałeczkę po ojcu”

W konkursie tradycyjnie znalazło się kilka niemieckich filmów. Jeden z nich - „Victoria” Sebastiana Schippera – otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia. Ten film to thriller, który w czasie rzeczywistym i bez cięć ujęć pokazuje napad na bank. Eksperyment się powiódł także dzięki pracy norweskiego operatora. Sturla Brandth Grøvlen otrzymał od jury Niedźwiedzia za „wyjątkowe osiągnięcie artystyczne“.

Srebrne Niedźwiedzie za główne role otrzymali aktorzy filmu „45 lat” – Charlotte Rampling i Tom Courtenay. Ramling powiedziała na scenie: „W 1936 roku mój ojciec wygrał tu na Olimpiadzie złoto i dlatego przyjechałam do Berlina powalczyć, chciałam coś osiągnąć i przejąć pałeczkę, a teraz jestem!”

Przed rokiem najwięcej wyróźnień otrzymało kino z Azji. W tym roku trzy nagrody powędrowały do Ameryki Południowej, m.in. za najlepszy scenariusz wyróżniono Patricio Guznana, a nagrodę specjalną jury otrzymał Pablo Larrain.

Róża Romaniec, Berlin