Syryjczycy w Niemczech: co dalej po upadku Asada?

Od początku syryjskiej wojny domowej w 2011 roku kraj opuściły miliony Syryjczyków. Podczas gdy większość z nich pozostała w Syrii jako uchodźcy wewnętrzni lub szukała schronienia  w sąsiednich krajach, takich jak Turcja, Liban, Jordania, Irak  i Egipt, wielu uchodźców zostało przyjętych w Europie, zwłaszcza w Niemczech.

Syryjczycy w fali uchodźców w 2015 r.

Według Federalnego Urzędu Statystycznego pod koniec 2023 r. w Niemczech mieszkało około 974 tysiące Syryjczyków. Spośród nich 712 tysięcy jest traktowanych przez prawo jako osoby poszukujące ochrony. Dotyczy to wszystkich cudzoziemców przebywających w Niemczech ze względów humanitarnych, w tym osoby ubiegające się o azyl, jak również te, których wnioski o azyl  zostały odrzucone oraz osoby korzystające z ochrony tymczasowej.

Znaczna liczba tych osób, w tym 320 tysięcy Syryjczyków, przybyło do Niemiec  wraz z falą uchodźców w 2015 roku. Podczas gdy wielu z nich posiada obecnie zezwolenie na pobyt stały, część ma status tolerowany. Oznacza to, że choć ich pobyt jest tymczasowo dozwolony, ich sytuacja prawna pozostaje niepewna. Grupa ta często ma ograniczony dostęp do pracy i kształcenia.

Według Federalnego Urzędu Statystycznego obywatele Syrii  stanowili największą grupę osób, które otrzymały w ubiegłym roku niemieckie obywatelstwo. Ich liczba wzrosła do 75 500. Przed naturalizacją w Niemczech średnio przez 6,8 roku. Do końca 2023 r. łącznie ponad 160 tysięcy Syryjczyków otrzymało niemieckie obywatelstwo.

BAMF wstrzymuje wnioski o azyl

W 2024 r. Syria ponownie była najważniejszym krajem pochodzenia wśród osób ubiegających się o azyl w Niemczech. Według obliczeń Federalnego Urzędu Statystycznego do listopada Syryjczycy złożyli prawie 75 tys. wniosków o azyl, w następnej kolejności byli obywatele  Afganistanu z 34 300 i Turcji z liczbą około 29 600 wniosków. Według niemieckiego MSW do końca października tego roku łącznie 5090 Syryjczyków zostało uznanych za osoby ubiegające się o azyl.

Jednak Federalny Urząd ds. Migracji i Uchodźców (BAMF) zawiesił decyzje azylowe dla obywateli Syrii 9 grudnia, dzień po upadku reżimu Asada. Według urzędu ma to wpływ na 47 270 wniosków o azyl od Syryjczyków, które nie zostały jeszcze rozpatrzone, w tym około 46 tysięcy wniosków wstępnych. Nowa sytuacja w Syrii nie ma wpływu decyzje, które zostały już podjęte.

W tym roku w Niemczech złożono łącznie około 236 tysięcy wniosków o azyl. Nie obejmuje to uchodźców z Ukrainy, którym przyznaje się tymczasową ochronę bez procedury azylowej.

Średnia wieku: 25 lat

Większość syryjskich uchodźców w Niemczech to mężczyźni. Tylko około 41 procent stanowią kobiety. Ogólnie rzecz biorąc, Syryjczycy w Niemczech są zwykle młodsi niż ogół populacji: ich średni wiek wynosi około 25 lat. 37 procent z nich to osoby niepełnoletnie.

Według informacji BAMF ponad 60 procent osób, które złożyły wniosek o azyl w Niemczech w latach 2017-2023, było w związku małżeńskim. Wiele dzieci syryjskich uchodźców przyszło na świat w Niemczech: między 2019 r. (kiedy rozpoczęto badanie) a 2024 r. urodziło się ich około 56 200.

Ponad 60 procent Syryjczyków, którzy złożyli wnioski o azyl w Niemczech od 2015 roku, to Arabowie. Około jedna trzecia należy do mniejszości kurdyjskiej. Zdecydowana większość, ponad 90 procent, to muzułmanie, mniej niż 2 procent to chrześcijanie, a około 1 procent to jezydzi.

Syryjczycy uważani za dobrze wykształconych

Największe społeczności Syryjczyków mieszkają w Nadrenii Północnej-Westfalii, Bawarii i Badenii-Wirtembergii, które są szczególnie atrakcyjne ze względu na gęstość zaludnienia i związane z tym lepsze oferty na rynku pracy. Dotyczy to szczególnie Nadrenii Północnej-Westfalii.

Duże miasta, takie jak Berlin, Monachium i Hamburg, oferują również dostęp do programów wsparcia i szerokie sieci kontaktów. Regiony wiejskie są zazwyczaj mniej popularne, ponieważ oferują mniej programów integracyjnych i mniej możliwości zatrudnienia.

W porównaniu z innymi grupami uchodźców, syryjscy uchodźcy są uważani za dobrze wykwalifikowanych. Prawie połowa osób, które przybyły do Niemiec w latach 2015-2017, ukończyła liceum lub uniwersytet. Wśród uchodźców, którzy przybyli do Niemiec później, liczba ta wyniosła ponad jedną trzecią. W roku szkolnym 2022/23 około 186 tysięcy syryjskich uczniów uczęszczało do szkół ogólnokształcących w Niemczech, a kolejne 50 tysięcy do szkół zawodowych.

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

Bariery językowe i problemy z uznaniem dyplomów

Według Federalnej Agencji Pracy około 226 600 Syryjczyków jest zatrudnionych i podlega składkom na ubezpieczenie społeczne (stan na maj 2024 r.). Oznacza to, że dokonują wpłat między innymi na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i na wypadek bezrobocia.

Pod koniec listopada 2024 r. około 279 600 Syryjczyków było zarejestrowanych w agencji pracy jako „poszukujący pracy”. Spośród nich 155 100 jest uważanych za „bezrobotnych”. Oznacza to, że są oni dostępni na rynku pracy. Stopa bezrobocia wśród Syryjczyków wynosi 37 procent.

Wielu z nich pracuje w sektorach takich jak budownictwo, gastronomia czy opieka, a zainteresowanie dalszymi szkoleniami i kwalifikacjami zawodowymi również szybko rośnie. Największymi barierami na drodze do zatrudnienia są bariery językowe i problemy z uznawaniem syryjskich kwalifikacji.

Powroty Syryjczyków mogą wpłynąć na sektor opieki

Pracownicy syryjscy odgrywają też w Niemczech ważną rolę w sektorze opieki zdrowotnej, ponieważ pracownicy są w nim pilnie potrzebni. Wielu z nich mogło zdobyć kwalifikacje w tym obszarze dzięki specjalistycznym programom szkoleniowym.

Jeżeli ze względu na upadek dyktatury Assada zechcą lub będą musieli wrócić do ojczyzny – czego już domagają się niektórzy politycy – istniejące niedobory wykwalifikowanych pracowników w służbie zdrowia mogą się pogłębić. Niemieckie Ministerstwo Zdrowia podaje, że około 200 tys. stanowisk w zawodach pielęgniarskich jest już nieobsadzonych.