Więcej praw dla Polonii i niemieckiej mniejszości w Polsce

Oświadczenie jest konkluzją rozmów tak zwanego Okrągłego stołu”, które odbywały się w ramach przygotowań do obchodów 20. rocznicy podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, a w których brali udział przedstawiciele obydwu rządów i organizacji polonijnych i mniejszościowych. Celem rozmów "okrągłego stołu" było przede wszystkim dokonanie przeglądu obecnego stanu realizacji postanowień Traktatu.

Rozliczenie z historią

Podpisane w Warszawie oświadczenie służyć ma zarówno wsparciu działalności niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce jak i niemieckiej Polonii.

W nawiązaniu do historycznego rozrachunku z okresem komunizmu w Polsce zostanie przeprowadzona i opublikowana naukowa analiza
niedemokratycznych praktyk PRL wobec obywateli polskich narodowości niemieckiej i bezpaństwowców tej narodowości w okresie władzy komunistycznej. W ramach organizacji mniejszości niemieckiej myśli się o stworzeniu komórki, która działając na bazie naukowej podjęłaby i koordynowała badania dotyczące mniejszości niemieckiej, jej historii i dziedzictwa kulturowego.

Planowane jest też powołanie pełnomocników ds. mniejszości narodowych i etnicznych w województwach, (w których jeszcze ich brak), do kompetencji, których należeć będą również sprawy mniejszości niemieckiej w Polsce.

Dla poprawy warunków pracy organizacji mniejszości niemieckiej w Polsce ma zostać położony większy nacisk na dotacje podmiotowe przyznawane im, w szczególności na wsparcie działalności Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej w Gliwicach. Myśli się też o wsparciu w zakresie muzealnej prezentacji oraz archiwalnego zabezpieczenia dokumentów dotyczących mniejszości niemieckiej w Polsce.

Natomiast Polonia liczyć może na utworzenie Centrum Dokumentacji Historii i Kultury Polaków w Niemczech. Według informacji DW Centrum to powstanie w Recklinghausen. Los Polaków upamiętniony ma zostać także w ramach ekspozycji stałej w muzeum "Topografia terroru" w Berlinie. Polski rząd chce nadal rozmawiać na temat ustanowienia odrębnego miejsca pamięci.

Zobacz galerię: Jest taka mniejszość >>

Szkoły i media

Niemiecki rząd chce z kolei polepszyć dostęp dzieci niemieckiej Polonii do nauczania języka polskiego jako ojczystego. Polsko-niemiecki komitet ds. edukacji przy międzyrządowej komisji ds. współpracy regionalnej i przygranicznej opracuje w tym celu odpowiednią strategię. Polonia otrzyma w Berlinie finansowane przez rząd RFN biuro koordynacyjne. Niemcy wyznaczą też pełnomocników do spraw Polonii zarówno na szczeblu federalnym jak i krajów związkowych (landów). Niemcy zgodzili się też na finansowanie polonijnego portalu internetowego. Kontynuowane będzie też finansowanie projektów kulturalnych Polonii. Niemcy przeznaczają obecnie na ten cel 300 tys. euro rocznie. W oświadczeniu nie ma mowy o tym, czy suma ta będzie podwyższona.

Obie strony w oświadczeniu wyraziły także chęć kontynuowania rozmów okrągłego stołu. Strona niemiecka zaznaczyła, że chce omówić w przyszłych posiedzeniach kwestie dokształcania nauczycieli języka niemieckiego, wraz z przygotowywaniem nauczycieli do podjęcia nauczania dwujęzycznego. Program nauczania ma zostać poszerzony o naukę historii i geografii regionu i państwa, z którego obszarem kulturowym utożsamia się mniejszość niemiecka.

Na terenach zamieszkałych przez mniejszość niemiecką w Polsce mają też powstać dwujęzyczne placówki oświatowe. Planuje się podjęcie inicjatyw na rzecz większej akceptacji społecznej dla mniejszości niemieckiej w Polsce. Doceniając znaczenie mass mediów dla działalności mniejszości narodowej ma ona otrzymać częstotliwość radiową i środki finansowe dla stworzenia własnego programu.

Podczas dotychczasowych rozmów, zarówno przedstawiciele polskiego, jak i niemieckiego rządu zaznaczyli, że dostrzegają na przykładzie niemieckiej mniejszości w Polsce Polonii w Niemczech potencjał dla pogłębiania więzi pomiędzy Polską a Niemcami na poziomie społeczeństw obywatelskich, który powinien zostać wykorzystany i być rozwijany w duchu Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Jak podkreślono, członkowie niemieckiej mniejszości w Polsce i Polonii w Niemczech przyczyniają się do tego rozwoju będąc pomostem dla wzajemnego zrozumienia i współpracy pomiędzy obydwoma krajami. Dzięki swojemu wkładowi we wszystkie dziedziny życia, takie jak kultura, nauka i gospodarka, znacząco wzbogacają społeczeństwo.

Dokument podpisali sekretarz stanu w MSWiA Tomasz Siemoniak, jako przedstawiciel rządu polskiego oraz sekretarz stanu w federalnym MSW Christoph Bergner, jako reprezentant rządu Niemiec. Podpisy złożyli także przedstawiciel mniejszości niemieckiej w Polsce, przewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń Bernard Gaida oraz przedstawiciele organizacji polonijnych w Niemczech Wiesław Lewicki oraz Marek Wójcicki. Przy podpisaniu obecni byli także Poseł mniejszości Ryszard Galla, Przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim Norbert Rasch oraz Minister Spraw Wewnętrznych RP Jerzy Miller.

Małgorzata Matzke

red.odp.: Bartosz Dudek