Zgrzytnęło w rządzie Niemiec. W końcu jest kompromis

– Osiągnęliśmy prawdziwy przełom, prawdziwą zmianę paradygmatu i dlatego ten wynik mówi po prostu sam za siebie – powiedział lider liberalnej FDP Christian Lindner po maratonie negocjacji w komisji koalicyjnej w Berlinie. – Jeśli zawsze by to tak wyglądało, to powinniśmy robić takie trzydniówki co miesiąc.

Zadowoleni byli także liderzy pozostałych partii rządowej koalicji. Przyjęte decyzje gwarantują, „że wiele spraw w kraju będzie posuwać się szybciej”, obiecywał szef SPD Lars Klingbeil. Niemcy mają być modernizowane, projekty infrastrukturalne powinny być realizowane szybciej, a energii ze źródeł odnawialnych ma być więcej. W ten sposób koalicja uwalnia się od swojej zeszłorocznej agendy dotyczącej uporania się ze skutkami rosyjskiej wojny przeciw Ukrainie i kieruje wzrok ku przyszłości. Szefowa Zielonych Ricarda Lang obiecała, że koalicja sygnalizacji świetlnej zajmie się teraz reformami strukturalnymi, „by posunąć ten kraj do przodu”.

Znaczące wzmocnienie kolei

Koalicja chce zainwestować znaczne środki w modernizację i rozbudowę sieci kolejowej. Spółka kolejowa Deutsche Bahn ma w planach do 2027 roku inwestycje w wysokości około 45 miliardów euro. Mają one zostać pokryte między innymi z myta nakładanego na ciężarówki na autostradach i drogach federalnych.

W umowie koalicyjnej partie SPD, Zieloni i FDP uzgodniły już reformę myta, z którego dochody trafiały dotąd jedynie na utrzymanie dróg tranzytowych. Od 1 stycznia 2024 roku myto ma zostać powiększone o dopłatę za emisję CO2 w wysokości 200 euro za tonę. Bezemisyjne ciężarówki mają być do końca 2025 roku zwolnione z tej opłaty, a potem trzeba będzie za nie płacić tylko 25 procent zwykłej stawki. Ponadto od 2024 roku myto ma zostać rozszerzone na mniejsze ciężarówki o masie od 3,5 tony. – Zakłady rzemieślnicze będą zwolnione z opłat – zapewniają koalicjanci. Dla osób często podróżujących koleją bilet za 49 euro ma zostać bez dodatkowych opłat zintegrowany z kartą Bahncard 100, tak aby można było z niego korzystać także w transporcie lokalnym we wszystkich miastach.

Szybsza rozbudowa sieci autostrad

Wcześniej koalicja ostro się o to spierała: FDP chciała szybszej rozbudowy nie tylko linii kolejowych, ale także autostrad, aby zapobiec korkom spowodowanym przez rosnący ruch towarowy. Zieloni długo byli przeciwko. Teraz pewna, mocno ograniczona liczba szczególnie ważnych projektów autostradowych ma dostać specjalny status. Celem jest przyspieszenie tych projektów, między innymi poprzez mniej uciążliwe oceny ochrony środowiska. Lindner mówił o 144 projektach. Pełnomocnik rządu federalnego do spraw kolei, sekretarz stanu Michael Theurer (FDP) zapowiedział przyspieszenie planów na przykład na zakorkowanych autostradach A5, A6 i A8.

Wsparcie dla zmiany sposobu ogrzewania

Rządząca koalicja chce podjąć kwestię wymiany ogrzewania na bardziej przyjazne dla klimatu, ale bez narażania na duże koszty mniej zamożnych mieszkańców. – Można powiedzieć, że nikt nie zostanie pozostawiony na pastwę losu – podkreśliła Lang. Koalicjanci nie podali początkowo żadnych szczegółów. Według Lindnera pieniądze mają pochodzić z Funduszu Klimatu i Transformacji, puli pieniędzy spoza regularnego budżetu federalnego.

Zdaniem Lindnera tam, gdzie ogrzewanie korzysta obecnie z paliw kopalnych, powinno zostać utrzymane, jeśli przestawi się je na gazy przyjazne dla klimatu. Już przed rokiem koalicja doszła zasadniczo do zgody, że od 1 stycznia 2024 roku każda nowa instalacja grzewcza ma być w miarę możliwości zasilana w 65 procentach energią ze źródeł odnawialnych.

Zmiana paradygmatu w ochronie przyrody

W razie ingerencji w przyrodę i krajobraz, na przykład poprzez budowę turbin wiatrowych czy dróg, w przyszłości powinna istnieć możliwość wypłacania rekompensat. – Dzięki temu inwestorzy będą mogli łatwiej i szybciej planować projekty infrastrukturalne – wyjaśnia koalicja. Te pieniądze będzie można następnie przeznaczyć na zakup większych i bardziej zwartych obszarów, na których można będzie prowadzić renaturyzację i wzmocnić ochronę przyrody. Takie podejście za sensowny uważa również wiele organizacji ekologicznych.

Nowe regulacje dotyczące ochrony klimatu

Koalicja chce też większej elastyczności w realizacji celów klimatycznych Niemiec. Do tej pory kontrolowano roczne emisje gazów cieplarnianych dla takich sektorów gospodarki jak energetyka, przemysł, transport, budownictwo, rolnictwo czy gospodarka odpadami. Jeśli któryś z sektorów przekracza uzgodnioną kwotę roczną, ministerstwa muszą przedstawić tak zwane programy doraźne na rzecz zwiększenia ochrony klimatu. Koalicja chce wprawdzie utrzymać kontrolowanie każdego sektora, ale w przyszłości rząd będzie dokonywać korekty dopiero wtedy, gdy dany cel nie zostanie osiągnięty dwa razy z rzędu, a decyzja ma dotyczyć wszystkich sektorów.

Bez wpływu na budżet

Zdaniem Lindnera decyzje te nie będą miały bezpośredniego wpływu na budżet federalny na najbliższy rok. Na przykład wzmocnienie infrastruktury kolejowej ma być finansowane z myta nakładanego na ciężarówki, a programy wspierania ogrzewania z funduszu klimatycznego. Spór o budżet na rok 2024 i kolejne lata nie został jeszcze rozstrzygnięty. Według Lindnera został on jedynie krótko poruszony na posiedzeniu komisji koalicyjnej. Koalicjanci nie skomentowali też finansowania i kształtu podstawowego dodatku na dzieci planowanego na 2025 rok. Program ma połączyć państwowe świadczenia dla rodzin, takie jak zasiłek na dziecko i dodatek na dziecko. Sporne jest, czy również stawki zostaną podniesione.

Ale i po prawie trzech dniach maratonu negocjacji koalicji nie wszystkie sporne kwestie zostały rozwiązane. Dziennik „Süddeutsche Zeitung” naliczył ostatnio aż 30 zablokowanych projektów ustaw.

(DPA/pedz)