Akcja Czech na ratunek Ukrainie. Dostarczą amunicję
26 marca 2024
Czechy przeforsowały inicjatywę zakupu dla Ukrainy do 800 tys. sztuk amunicji artyleryjskiej. Celem jest zapewnienie Ukrainie amunicji dla obrony przed Rosją do czasu zwiększenia wydajności europejskich i ukraińskich fabryk broni. UE zapowiedziała dostarczenie Ukrainie do końca ubiegłego roku miliona sztuk amunicji, ale nie była w stanie dotrzymać tej obietnicy.
Czeska inicjatywa ruszyła oficjalnie 20 lutego 2024 r. na Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium, gdzie prezydent Czech Petr Pavel, były przewodniczący Komitetu Wojskowego NATO, stwierdził, że Ukraina pilnie potrzebuje artylerii i innej amunicji. Zapewnił, że Republika Czeska wie, skąd ją zdobyć. „Udało nam się zlokalizować pół miliona sztuk amunicji kalibru 155 milimetrów i 300 tys. sztuk amunicji kalibru 122 milimetrów” – powiedział Pavel na konferencji. Dodał, że Czechy mogą pozyskać tę amunicję, ale inne kraje poproszono o finansowe wsparcie tej operacji.
Pavel wypowiadał się w imieniu całej czeskiej klasy politycznej. „Należy pilnie zaopatrzyć Ukrainę w amunicję i musimy znaleźć na to wszelkie możliwe sposoby” – potwierdził w imieniu czeskiego rządu rzecznik MSZ Daniel Drake.
Amunicja dla Ukrainy: cenne kontakty Czechów
Pod koniec lutego do czeskiej akcji dołączyły Dania, Holandia i Kanada. Po około miesiącu było to już 20 państw UE i NATO, w tym Niemcy i Francja.
Czeski rząd nie ujawnia oficjalnie informacji o szczegółach operacji, przede wszystkim po to, by nie dać Rosji możliwości zablokowania zakupu amunicji w krajach, w których Kreml także ma wpływy i kontakty. Portal informacyjny Aktualne.cz podaje jednak, że w operację zaangażowanych jest co najmniej 10 czeskich firm obronnych, które w celu zakupu amunicji zaktywizowały swoje kontakty w krajach globalnego Południa.
W czasach socjalizmu dawna Czechosłowacja była jednym z 10 największych eksporterów broni na świecie. Chociaż w latach 90. XX wieku eksport ten gwałtownie spadł, część przemysłu zbrojeniowego została utrzymana. Obecnie Czechy nadal produkują i eksportują wiele rodzajów broni: od samolotów myśliwskich po działa samobieżne i broń strzelecką. W 2023 roku z Czech wyeksportowano broń o wartości 1,2 miliarda euro. Czeskie firmy zbrojeniowe mają wiele kontaktów w krajach rozwijających się. Teraz wykorzystują je do zakupu amunicji dla Ukrainy.
Akcja Czech dla Ukrainy: środki już zebrane
Na początku marca prezydent Czech Petr Pavel mógł ogłosić swój pierwszy poważny sukces. „Zebraliśmy kwotę na zakup całej amunicji, czyli 800 tys. sztuk” – powiedział Pavel. „Wszystkie państwa wnoszące w to wkład zostaną przez stronę czeską poinformowane o harmonogramie i dalszych działaniach” – powiedział dziennikarzom prezydent.
Do swojej inicjatywy Czechy wykorzystują doświadczenia z dużych dostaw, które Praga już wysłała na pomoc Ukrainie. „Dostarczamy amunicję na Ukrainę od dwóch lat i we współpracy z kilkoma partnerami wysłaliśmy już do Ukrainy ponad 1,2 miliona sztuk amunicji wielkokalibrowej” – przypomina w rozmowie z DW Tomas Pojar, doradca czeskiego rządu ds. bezpieczeństwa, który jest odpowiedzialny za koordynację wsparcia dla Ukrainy. „Pierwsze dostawy w ramach tej szeroko zakrojonej czeskiej inicjatywy dotyczącej amunicji spodziewane są najpóźniej w czerwcu” – powiedział Pojar.
Podziękowania z Ukrainy, wsparcie z UE
Z dotychczasowych postępów zadowolony jest także czeski minister spraw zagranicznych Jan Lipavsky.
„Jesteśmy postrzegani bardzo pozytywnie, ponieważ przybyliśmy we właściwe miejsce we właściwym czasie i z dobrym pomysłem” – przyznaje w rozmowie z DW. Zarówno sekretarz stanu USA Antony Blinken, jak i jego ukraiński odpowiednik Dmytro Kułeba osobiście podziękowali mu za to wsparcie.
Czeską inicjatywę wsparała także Rada Europejska w konkluzjach ze szczytu 22 marca 2024 r. w Brukseli. „Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje wszystkie niedawne inicjatywy w tym zakresie, które umożliwiają natychmiastową realizację zobowiązania UE dotyczącego dostarczenia miliona sztuk amunicji artyleryjskiej, w tym podjętą przez Republikę Czeską inicjatywę mającą na celu natychmiastowy zakup amunicji dla Ukrainy” – stwierdzono we wnioskach ze szczytu.
Czeska inicjatywa w decydującym momencie
Czeska inicjatywa pojawia się w momencie, gdy zatwierdzenie kolejnego wielomiliardowego pakietu pomocy wojskowej dla Ukrainy zostało zamrożone w Kongresie USA przez sprzeciw Republikanów. Europejskie koncerny zbrojeniowe również nie są w stanie dostarczyć Ukrainie wymaganej ilości amunicji, głównie ze względu na wolno rosnące moce produkcyjne.
Według ekspertów wojskowych Rosja ma na linii frontu pięciokrotnie więcej amunicji do broni ciężkiej niż Ukraina. Choćby to, że w połowie lutego miasto Awdijiwka pod Donieckiem wpadło w ręce Rosjan, zdaniem analityków, wynikało przede wszystkim z braku amunicji po stronie ukraińskiej. Istnieje obawa, że wiosną Rosja podejmie próbę nowej ofensywy i istotnego przełomu na obecnej linii frontu. Organizowane przez Czechy dostawy amunicji mają temu zapobiec.