Złoto ze śmieci: odpady - rynek warty miliardy

Ind zaliczany jest do rzadko występujących metali. Jest nieodzowny do produkcji płaskich ekranów i ekranów dotykowych. Zdaniem ekspertów, zasoby tego metalu wystarczą na najbliższe sześć do dziesięciu lat. Również zasoby ropy naftowej potrzebnej do zaopatrzenia w energię i jako podstawa dla przemysłu tworzyw sztucznych skończy się w przeciągu sześciu-siedmiu lat. Miedź potrzebna do produkcji urządzeń elektrycznych w postaci złóż naturalnych występować będzie jeszcze przez 30 lat.

„Musimy po prostu spostrzec, że surowce naturalne nie są nieskończone”- mówi Joerg Lacher z Federalnego Związku Surowców Wtórnych i Usuwania Odpadów. Uwidacznia się to w stopniowo rosnących cenach surowców naturalnych. Zapotrzebowanie wzrasta, na co ma wpływ szybki rozwój gospodarczy takich krajów jak Indie i Chiny. W takiej sytuacji znaczenie recyklingu coraz bardziej wzrasta: „ Jeśli będziemy lekkomyślnie spalać surowce, przede wszystkim, jeśli mogłyby się one jeszcze do czegoś przydać, czyli, że nadają się one jeszcze do recyklingu, to uprawiamy krótkowzroczną ekonomię”- sugeruje Lacher.

Śmieci staną się najważniejszym zasobem

Przemysł przetwórczy ma szczególnie duże znaczenie dla Niemiec, które nie posiadają wielkich zasobów naturalnych, a które od lat zaliczane są do czołówki krajów eksportujących. Ponieważ zasoby naturalne powoli kończą się, a co za tym idzie stają się coraz droższe - aby utrzymać dobrobyt nie tylko w Niemczech, ale też innych krajach, trzeba postawić na surowce wtórne.

W niemieckich gospodarstwach domowych od lat sortuje się śmieci. Początkowo wyśmiewane niebieskie, żółte i czarne pojemniki na śmieci pojawiły się już w wielu innych krajach, nie tylko europejskich. Ze starych gazet można znowu uzyskać drogi, biały papier. Z kompostu wytwarza się biogaz. Odpady elektroniczne są prawdziwą kopalnią skarbów.

Żyła złota

Remodis to jedna z największych prywatnych firm w niemieckim przemyśle przetwórczym. To przedsiębiorstwo z siedzibą w Luenen (Nadrenia Północna - Westfalia) wyposażone jest w wysoko rozwinięte systemy i urządzenia, które pokonują chaos śmieci i wybierają wszystko to, co nadaje się jeszcze do recyklingu.

Odpady elektroniczne, jak podaje Michael Schneider, rzecznik prasowy Remodis, to przysłowiowa żyła złota. Elektroniczne urządzenia z gospodarstw domowych, komputery i klawiatury zbudowane są z różnych połączonych ze sobą materiałów: plastiku, metalu czy metali szlachetnych. Materiały te są rozdrabniane, do tego stopnia, żeby można było wyizolować pojedyncze składniki. Na końcu tego procesu surowce wtórne, na przykład miedź, metale żelazopochodne lub inne metale, gromadzone są w specjałnych zbiornikach, by później po przetopieniu trafić z powrotem do przemysłu stalowego.

Recykling odpadów elektronicznych w Niemczech

Remodis jest największym centrum recyklingowym dla przemysłu, utrzymuje Michael Schneider. Zbiera się tu na przykład żelazo - podstawowy surowiec dla przemysłu stalowego. "Potrafimy odzyskać do stu procent czystego metalu. Dlatego robimy dobrze, że właśnie na miejscu, w Niemczech przetwarzamy nasze odpady elektroniczne" - mówi Schneider. Jego zdaniem z punktu widzenia ochrony środowiska jest to rozsądne rozwiązanie, "gdyż właśnie w Niemczech mamy najnowocześniejsze urządzenia. W zakładzie w Luenen mamy nawet najnowocześniejszy sprzęt w Europie”. Rzecznik firmy dodaje, że ma to też pozytywny skutek dla państw rozwijających się, do których często docierają nielegalne transporty z odpadami elektronicznymi.

Zdaniem ekspertów, zapotrzebowanie na metale specjalne jak i inne rzadkie surowce zwiększy się do roku 2030 trzykrotnie. Sytuacja ta uwarunkowana jest rosnącym zapotrzebowaniem na takie metale jak lit, ind, tantal czy german, potrzebnych do wytwarzania modułów fotowoltaicznych, wydajnych akumulatorów do samochodów elektrycznych, światłowodów i innych wysoko rozwiniętych technologii.

Od biomasy do oczyszczania gipsu

Na terenie zakładu Remondis znajdują się liczne hale, w których przebiegają różne procesy recyklingu. Obok recyklingu odpadów elektronicznych oczyszcza się również gipsy z urządzeń do odsiarczania gazu spalinowego w elektrowniach, które trafiają do przemysłu budowlanego. Istnieje również elektrownia napędzana biomasą, w której przetwarza się CO2-neutralnie stare drewno w energię- kontynuuje Schneider: „To wystarczy, żeby zaopatrzyć zakład, a także miasto Luenen w prąd. Nie wytwarzamy więc zbędnego CO2 i w kwestii energetycznej jesteśmy samowystarczalni”.

Każdy wzrost koniunktury jest odczuwalny w zakładzie Remodis: Wraz ze wzrostem konsumpcji powstaje więcej odpadów. Dlatego przedsiębiorstwo jest też znakomitym wczesnym wskaźnikiem rozwoju gospodarczego. W tym roku było to ponownie zauważalne. Również większe wydarzenia w świecie sportu mają wpływ na przemysł recyklingowy. I tak przed Mundialem dużo ludzi kupowało nowe telewizory, a stare trafiły do recyklingu.

Wielki boom recyklingu

Branża recyklingu znajduje się w okresie rozkwitu. Towar, jakim stały się odpady, przyczynia się do powstania nowego rynku wartego miliardy. Rozwijające się kraje Azji i Ameryki Łacińskiej mają wielkie zapotrzebowanie na surowce naturalne, do którego pokrycia nie wystarczą jedynie surowce naturalne. Przyszłość należy do surowców wtórnych. Schneider podaje przykład telefonu komórkowego: „W każdym telefonie komórkowym znajdują się średnio 23 gramy złota. Na świecie produkuje się rocznie 1,2 miliarda telefonów komórkowych. Z tego tylko 10% trafia do recyklingu. Oznacza to, że rocznie wyrzuca się 20 do 22 ton złota do śmieci”.

Politycy i przedstawiciele przedsiębiorstw recyklingowych spierają się, kto będzie w przyszłości handlował odpadami. Do tej pory gminy dzieliły interes z prywatnymi przedsiębiorstwami. Schneider uważa debaty na temat rekomunalizacji za czysto ideologiczne. „Spoglądając na obecną sytuację w Niemczech, podział kompetencji wygląda faktycznie tak, iż ponad 93 procent odpadów w Niemczech jest sortowane, zbierane, przetwarzane i wprowadzane ponownie na rynek przez prywatne firmy.

Rząd federalny pracuje obecnie nad ustawą o odpadach i gospodarce odpadami, ponieważ Komisja Unii Europejskiej dąży do systemu gospodarczo- rynkowego również w branży odpadów.

Monika Lohmueller/ Anna Biel-Glomb

Red.odp. Bartosz Dudek